Giellamovttiidahttinbálkkašupmi

Sámi giellaráđđi ásahii giellamovttiidahttinbálkkašupmi jagi 2000. Bálkkašupmi juhkkojuvvo juohke njealját jagi priváhta olbmui, institušuvdnii, prošektii dahje organisašuvdnii mii bures lea ovddidan, seailluhan ja nannet sámegiela.

Vuosttaš bálkkašumi geigii Sámi giellaráđđi, muhto maŋŋel dan lea Sámi giellastivra ja Sámediggeráđđi juohkán bálkkašumi. Álggos lei bálkkašumi supmi 10 000 ruvnno, 2009:s lassánii bálkkašumi supmi 50 000 ruvdnui. 

Juohkehaš sáhttá evttohit olbmo, institušuvnna, prošeavtta dahje organisašuvnna mii ánssášivččii vuoitit. Evttohussii galgá čálalaš ákkastallan ja dat galgá sáddejuvvon Sámedikki giellaossodahkii maŋemus cuoŋománu 30. beaivvi dan jagi go bálkkašupmi galgá juhkkojuvvot. Sámediggeráđđi mearrida gii vuoitá ja bálkkašupmi geigejuvvo Sámedikki dievasčoahkkima oktavuođas geassemánus.

Vuoiti oažžu dáiddadiploma ja ruhtasupmi, 50 000 kroner.

Bálkkašumi vuoitit 2000-2021:

2000 Ájluovta váhnenjoavku

Njeallje váhnenbára, namalassii Lill-Tove ja Oddmund Paulsen, Anne Kalstad Mikkelsen ja Filip Mikkelsen, Solvår Knutsen Turi ja Arne Johan Turi, ja Adele Nystø Ráhka ja Per Arne Ráhka, ožžo Sámedikki vuosttaš giellamovttiidahttinbálkkašumi. Sii álggahedje sámi mánáidgárddi Divttasvutnii 1989:s go oidne ahte gielladilli ii leat nu buorre. Váhnenjoavku nagodii jorgalit giellamolsašumi buori guvlui ja seailluhedje ja ovdánahtte dainna málliin julevsámegiela.

2001 Giellajoavku Skániin 

Sii ánssášedje bálkkašumi dan dihte go ožžo iešguđetge buolvvaid searvat gielladoaimmaide, sihke mánáid, rávesolbmuid ja vuorrasiid olbmuid. Joavku maiddai barggai iešguđetlágán giellabargguiguin, nugo terminologiija bargguiguin ja báikenamaid čohkkemiin ja seailluhemiin.

2002 Harry Solhaug, Gáivuotna

Harry lea olu jagiid bargan sámegielain Gáivuona guovllus. Son lea earret eará registreren ja čilgen báikenamaid, bargan mearrasámegiela terminologiijain ja ovttasbargan mánáidgárddiiguin, skuvllaiguin ja giellaguovddážiin Gáivuonas. Harry lei okta dain nuoramus olbmuin gii humai davvisámegiela Olmmáivákki suopmana. Son lea logijagiid bargguid bokte háliidan seailluhit ja ovddidit sámegiela Olmmáivákki guovllus gos giella lea leamaš rašes dilis juo guhká.

2009 Sagka Stångberg, Deardná

Sagka lea áŋgirit bargan lullisámegiela ovddidemiin, erenomážit mánáid ja nuoraid njálmmálaš giela ovdánahttimiin. Son lea fuobmán oahpahanvugiid mot buoremusat oahpaha giela mánáide ja nuoraide ja lea dan vuogi mielde oahpahan go barggai oahpaheaddjin. Máŋgasat leat oanehis áiggis oahppan lullisámegiela Stångberga oahpahanvugiin.

2013 Ingor Ántte Ánte Mihkkal/Ánte Mihkkal Gaup, Guovdageaidnu

Ánte Mihkkal lea bargan olu iešguđetlágan doaimmaid giela ovddideami várás. Son lea girječálli, juoigi ja oahpaheaddji. Sámi luohteárbi lea čalmmustahttojuvvon Ánte Mihkkala bokte ja son lea lokten sámegiela muitalusaid bokte go dihtomielalaččat muitala sámiid birra ja sámi muitalusaid. Juffá nammasaš muitalusaiguin son lea lokten árbevirolaš sámi muitalanárbevieru ja daid bokte čielgasit boahtá ovdan árbevirolaš sámi doaimmaid ja giela birra.

2017 Jane Astrid Juuso, Unjárga

Jane Astrid lea bargan dan ovdii ahte sámegiela dilli galgá leat buorre Unjárggas. Isak Saba guovddáža jođiheaddjin son lea lágidan sosiála arenaid gos sámegiella lea váldogiellan. Fálaldagat leat sihke mánáide, nuoraide, rávisolbmuide ja vuorrasit olbmuide. Son lea áŋgirit bargan giellaealáskahttima fágalaš bargguiguin ja lea dan oktavuođas ráhkadan kurssa ”Válddán giellan ruovttoluotta/Jeg tar språket mitt tilbake”.

2021 Jusse Juhán Niillasa Gáre Márjá/Karen Marie Eira Buljo, Guovdageaidnu

Gáre Márjá lea oaidnán dárbbu seailluhit ja nannet sámi árbevirolaš máhtu ja giela mii lea čadnon dasa. Dan son lea dahkan áŋgirvuođain, ceaggáivuođain, vuollegašvuođain ja ráhkisvuođain sámegillii ja sámi kultuvrii. Gáre Márjá lea ráhkadan erenomáš kaleandara mii álgá miessemánus ja nohka cuoŋománu ja nu son čuovvu boazojagi. Son lea maiddai buvttadan máŋga oahppogirjji, earret eará lávostallama ja gámagoarruma birra. Son láve maiddai oahpahit árbevirolaš máhtu ja dasa gullevaš fágagiela Sámi allaskuvllas.