Riikkaidgaskasaš konvenšuvnnatSámediggi bargá riikkaidgaskasaš orgánain ovddidit ja čuovvolit álbmotrievttálaš konvenšuvnnaid, julggaštusaid ja eará reaidduid mat nannejit máilmmi álgoálbmogiid vuoigatvuođaid. ON konvenšuvnnas siviila ja politihkalaš vuoigatvuođaid hárrái 1966:s (ICCPR) leat ollu deaŧalaš ja guovddáš álbmotrievttálaš sámerievtti norpmat. Dát konvenšuvdna lea maiddái heivehuvvon norgga riektái mas lea ovdamunni eará lágaid ektui, gč. olmmošvuoigatvuođalága. Erenoamáš guovddážis lea artihkal 1 mas válddahuvvo álbmoga iešmearridanriekti, artihkkalat 2, 3 ja 26 mat válddahit vealaheami vuostálastima ja artihkal 27 mas nannejuvvo ahte olbmuin geat gullet etnalaš, oskku dahje gielalaš minoritehtaide ii galgga biehttaluvvot vuoigatvuohta bargamis sin iežaset kultuvrrain, dovddasteames sin oskku, dahje geavaheames sin iežaset giela. Álgoálbmogiid ektui guoská artihkal 27 maiddái ávnnaskeahtes kulturbargui ja árbevirolaš ealáhusdoibmii mii čatnasa eatnamiid ja luondduriggodagaid geavaheapmái. Mearrádus suodjala maiddái luonddulihkahallamiid vuostá guovlluin maid álgoálbmogat geavahit árbevirolaš ealáhusbargui. Loga ON konvenšuvnna siviila ja politihkalaš vuoigatvuođaid hárrái 1966:s (ICCPR) Loga olmmošvuoigatvuođalága ON riikkaidgaskasaš konvenšuvdna ekonomalaš, sosiála ja kultuvrralaš vuoigatvuođaid birra (ICESCR) vuođđuda buot álbmogiidda vuoigatvuođa iešmearrideapmái, mearridit sin politihkalaš sajádaga ja ovddidit iežaset ekonomalaš, sosiála ja kultuvrralaš ovdáneami. Buot álbmogat sáhttet hálddašit iežaset luondduriggodagaid, ii ge man ge dilis galgga rievidit álbmoga birgenlági. Stáhtat galget heivvolaš daguiguin ollašuhttit konvenšuvnna vuoigatvuođaid nu guhkás go beare vejolaš daid riikka resurssaid ektui, mat leat olámuttus. Dát bidjá garra vuordámušaid ahte Norggas, riika mas leat ollu resurssat, lea alla ollašuhttindássi. Loga ON riikkaidgaskasaš konvenšuvnna ekonomalaš, sosiála ja kultuvrralaš vuoigatvuođaid birra (ICESCR) ON konvenšuvnnas mánáid vuoigatvuođaid birra 1989 (MK) leat guokte vuoigatvuođa main erenoamážit namuhuvvojit álgoálbmotmánáid vuoigatvuođaid. Artihkal 30 lea measta seammalágan go SP artihkal 27, dainna erohusain ahte álgoálbmot lea čielgasit namuhuvvon MK artihkkalis 30. Dát mearrádus ásaha álbmotrievttálaš geatnegasvuođaid stáhtii sámi mánáid bajásšaddaneavttuid ektui ja sin osku, kultuvrralaš ja gielalaš vuoigatvuođaid hárrái. Artihkal 17 (d) ásaha geatnegasvuođa stáhtii das ahte dat váikkuha dan ahte mediat váldet sierra vuhtii álgoálbmotmánáid gielalaš dárbbuid. Mánáidkonvenšuvdna lea nugo SP ja ESK heivehuvvon norgga riektái olmmošvuoigatvuođalága bokte. Loga ON konvenšuvnna mánáid vuoigatvuođaid birra 1989 (MK) ON konvenšuvdna juohkelágan nállevealaheami heaittiheami birra 1965 (NVK) lea guovdileamos álbmotrievttálaš instrumeanta vealahanoktavuođas. Álgoálbmogiid vealaheapmi gullá NVK vuollái. ON nállevealahankomitea aiddostahttá erenoamážit ahte dat go álgoálbmogat masset eatnamiid ja luondduriggodagaid “kolonisttaide, gávppálaš servviide ja stáhtalaš fitnodagaide” lea vealaheaddji. Nállevealahankomitea celkkii earret eará Norgga Ráđđehusa finnmárkkuláhka evttohussii ahte ballá das ahte láhkaevttohus mealgat unnida sámi stivrema ja mearrádusválddi eatnamiid ja luondduriggodagaid ektui Finnmárkku fylkkas. Komitea celkkii ahte Norga ferte geahččalit gávdnat dakkár čovdosiid eanariekteáššiide maid sámi álbmot sáhttá doarjut. Loga ON konvenšuvnna juohkelágan nállevealaheami heaittiheami birra 1965 (NVK) Čakčamánu 13. b. 2007 mearridii ON váldočoahkkin ON álgoálbmot julggaštusa. Julggaštusas válddahuvvojit vuoigatvuođat iešmearrideapmái, eatnamiidda ja resurssaide, konsultašuvnnaide friija dieđihuvvon miehtama mielde, kultuvrii, kulturárbái, árbedieđuide, gillii, dearvvašvuhtii ja oahpahussii. Julggaštusas dohkkehuvvo čielgasit álgoálbmogiid iešmearridanriekti, nugo sámi álbmoga riekti friija mearridit iežas ekonomalaš, sosiálalaš ja kultuvrralaš ovddideami ja iežas etluondduresurssaid, ja dasto riekti friija mearridit iežaset politihkalaš dili. Julggaštusas deattuhuvvo maiddái sámiid riekti nannet sin politihkalaš, rievttálaš ja ekonomalaš ásahusaid. Loga ON álgoálbmot julggaštusa ILO-konvenšuvdna nr. 169 álgoálbmogiid ja čearddalaš álbmogiid hárrái iešmearrideaddji riikkain, 1989 (ILO 169) lea guovddáš álbmotriekteinstrumeanta álgoálbmotvuoigatvuođaid hárrái. Konvenšuvnnas válddahuvvojit eanarievttit, bargoeavttut, ámmátoahpahus, dearvvašvuohta ja oahpahus. Konvenšuvnna čiehkageađgin leat konsultašuvnnat ja searvan. Loga ILO-konvenšuvnna nr. 169 álgoálbmogiid ja čearddalaš álbmogiid hárrái iešmearrideaddji riikkain, 1989 (ILO 169) Konvenšuvnnas biologalaš máŋggabealátvuođa birra, 1992 (CBD) lea maiddái mearkkašupmi sámerievttálaš ovdáneapmái, erenoamážit guoská dát artihkkaliidda 8j og 10c. Go stáhtas lea geatnegasvuohta suodjalit biologalaš máŋggabealátvuođa, de galget dat “doahttalit, suodjalit ja bisuhit máhtolašvuođa, ođđaháhkamiid ja álgoálbmot ja báikkálaš servodaga/álbmoga geavahusa geat ellet árbevirolaš vuogi mielde. Loga konvenšuvnna biologalaš máŋggabealátvuođa birra, 1992 (CBD) ON Nissonvealahuskonvenšuvdna lea vuođđuduvvon vuođđo- olmmošvuoigatvuođaide, ovttaskasolbmo gelbbolašvuhtii ja árvui ja almmáiolbmuid ja nissonolbmuid ovttadássásaš vuoigatvuođaide. Konvenšuvdna definere ahte nissonolbmuid vealaheapmi lea juohke erohusmeannudeapmi, olggušteapmi dahje ráddjen sohkabeali vuođul dakkár váikkuhusain dahje áigumušain ahte fámohuhttit dahje geanohuhttit nissonolbmuid olmmošvuoigatvuođaid ja vuođđofriddjavuođaid dohkkeheami, návddašeami dahje doaimmaheami politihkalaš, ekonomalaš, sosiála, kultuvrralaš, siviila dahje juohke eará suorggis, beroškeahttá siviiladilis ja almmáiolbmo ja nissonolbmo gaskasaš ovttadássásašvuođa vuođul. Konvenšuvdna fátmmasta nissonolbmuid vuoigatvuođaid sihke priváhtaeallimis ja go guoská formálalaš vuoigatvuođaide servodagas. Konvenšuvnnas eai leat sierra mearrádusat álgoálbmogiid várás, muhto válddaha juohkelágan vealaheami nissonolbmuid vuostá iešguđet arenain. Loga ON nissonvealahuskonvenšuvnna