Davviriikkalaš sámekonvenšuvdna

Norga, Ruoŧŧa ja Suopma leat loahpahan davviriikkalaš sámekonvenšuvnna šiehtadallamiid. Šiehtadallanjođiheaddjit mearridedje šihttojuvvon konvenšuvdnateavstta ođđajagimánu 13.b. 2017. Evttohus leat riikkaid ráđđehusat ja sámedikkit dál meannudeamen.

Loga davviriikkalaš sámekonvenšuvdnaevttohusa dáppe

Konvenšuvnna bajitdási ulbmil lea ahte sámeálbmot galgá beassat seailluhit, geavahit ja ovddidit kultuvrras nu unnán go vejolaš riikkarájiid dahkan heađuštusaiguin. Konvenšuvdnaevttohus sisttisdoallá čieža kapihttala čuovvovaš temáin 1) Sámiálbmoga oppalaš vuoigatvuođat; 2) Iešmearrideapmi; 3) Giella ja kultuvra; 4) Eatnamat ja čázit; 5) Ealáhusat; 6) Konvenšuvnna čađaheapmi; 7) Mearrádusat mat gusket vuolláičállimii, ratifikašuvdnii, eretcealkimii jna.

Davviriikkalaš sámekonvenšuvnna evttohus eanaš čuovvu norgga dálá rievtti ja Norgga álbmotrievttálaš geatnegasvuođaid, ja lea seammás eanet konkrehta ja heivehuvvon davviriikkalaš sámedillái.

Konvenšuvdnateavsttas boahtá ovdan ahte konvenšuvnna galgá ovddidit sámedikkiide ovdal vuolláičállima. Konvenšuvnna álgosánis eaktuduvvo maiddái ahte sámedikkit leat guorrasan konvenšuvdnii.

Konvenšuvdnaevttohusa áigumuš lea ahte bargojoavku mii lea čadnon Nordiska ämbetsmannsorganet for samiska frågor, galgá čuovvolit konvenšuvnna čađaheami. Bargojoavkkus galget leat guhtta miellahtu man iešguđet stáhta ja sámediggi nammadit, ja miellahtut galget ovddastit sin. Čuovvoleapmi galgá dáhpáhuvvat dialoga bokte dainna ulbmiliin ahte ovttas gávdnat čovdosiid mat ovddidit konvenšuvnna.

Norgga šiehtadallansáttagottis leat leamaš guokte áirasa Gielda- ja ođasmahttindepartemeanttas, okta áirras Olgoriikadepartemeanttas ja guokte áirasa Sámedikkis.

Duogáš

Davviriikkalaš áššedovdijoavku geigii iežas davviriikkalaš sámekonvenšuvnna evttohusa 2005 čavčča.

Áššedovdijoavkku evttohus lei gulaskuddamis dain golmma davviriikkain 2006 vuosttaš jahkebealis. Ministarat geain lea ovddasvástádus sámi áššiide Suomas, Norggas ja Ruoŧas ja dan golmma riikka sámediggepresideanttat, mearridedje 2006:s joatkit davviriikkalaš sámekonvenšuvnna bargguin, vuosttažettiin ain nationála barggu bokte gulaskuddančuovvolemiin ja váikkuhusanalysaiguin.

Bargojoavku áirasiiguin dalá Bargo- ja searvadahttindepartemeanttas, Justiisadepartemeanttas, Olgoriikadepartemeanttas ja Sámedikkis čuovvoledje konvenšuvdnaevttohusa Norggas. Áššedovdijoavkku raportta ja gulaskuddancealkámušaid vuođul geahčadii bargojoavku konvenšuvdnaevttohusa systemáhtalaččat ja veardidii evttohusa mearrádusaid nationála rivttiin ja álbmotrivttiin. Bargojoavku geigii iežas raportta golggotmánu 3.b. 2007.

Ministtar- ja sámediggepresideantačoahkkimis 2008 čavčča ledje ovttaoaivilis geahčadit mo vejolaš konvenšuvdnašiehtadallamiid sáhtii čađahit geavatlaččat. Davviriikkalaš sámi áššiid ámmátorgána (NÄS) barggai dán vuođul vejolaš šiehtadallamiid modeallaevttohusain.

Norga, Ruoŧŧa ja Suopma leat šiehtadallan konvenšuvnna 2011 rájes, ja oktasaš ulbmil lea leamaš ahte šiehtadallamat galget leat loahpahuvvon 2016:s.