– Dán jagi juolludeamit sihkkarastet ahte mii oažžut ráhkaduvvot oahpponeavvuid giellafágaide, sámi historjái ja servodahkii, ja erenoamážit heivehuvvon oahpponeavvuid ohppiide geain leat liige dárbbut. Dát oahpponeavvut leat mielde nannemin oahpahusa sámegielas ja sámegillii, ja leat dehálaš reaiddut dasa ahte suodjalit ja viidáseappot ovddidit sámi giela ja identitehta skuvllas, dadjá sámediggeráđđi Maren Benedicte Nystad Storslett (NSR).

Ohcamat badjel 90 miljovnna ruvnno ovddas

Daid jahkásaš vuoruhemiid vuođul maid Sámedikki dievasčoahkkin lea mearridan, lea dán ohcanvuorus addojuvvon doarjja oahpponeavvuid ráhkadeapmái sámegiella nubbingiellan lulli- ja julevsámegillii ja sámi čiekŋudeapmái davvisámegillii, sámi historjái ja servodahkii, ja deaddiluvvon girjjiide servodatfágas davvi-, julev- ja lullisámegillii. Doarjja lea maiddái addojuvvon erenoamážit heivehuvvon oahpponeavvuide, nu go álkeslohkangirjjiide ja konkretiserenneavvuide, daidda ohppiide geain leat eará dárbbut go dábálaš heiveheapmi.

– Mii oaččuimet ohcamiid badjel 90 miljon ruvnno ovddas dán vuorus, mii čájeha ahte lea stuorra dárbu sámegielat oahpponeavvuide. Sámedikki bušeahtta oahpponeavvoráhkadeami doarjagii lea 21,46 miljon ruvnno, mii dahká ahte mii fertet vuoruhit hui ollu buriid prošeavttaid gaskkas. Mii áigut ain bargat dan ala ahte oažžut eanet rámmajuolludemiid ráđđehusas, nu ahte mii sáhttit sihkkarastit oahpponeavvuid ovddideami boahttevaš jagiin, dadjá Nystad Storslett (NSR).

Sámegiella vuosttašgiellan

Deaddiluvvon oahppogirjjit sámegielas vuosttašgiellan vuođđoskuvlii (davvi-, julev- ja lullisámegielas) lea okta dán jagi vuoruhemiin. Mihttomearrin lea sihkkarastit ollislaš ja oktilaš oahppogirjeovddideami buot gielaide, ja dat galgá dahkkojuvvot almmolaš oastimiid bokte. Dán jagi bušeahtas dasa lea várrejuvvon 9 miljovnna ruvnno.

Oahpponeavvut lassin dábálaš heiveheapmái

Sámediggi addá doarjaga maiddái viđa prošektii mat ráhkadit konkretiserenneavvuid ohppiide geat dárbbašit liige heiveheami. Dasa gullet materiála Alternativ og Supplerende Kommunikasjon (ASK) golmma sámegillii. ASK geavahuvvo go hállangiella ii leat doarvái, ja oahpponeavvu galgá leat veahkkin sihke oahpaheddjiide, váhnemiidda ja earáide geat barget ohppiin.

– Dál eai gávdno nu ollu dakkár materiálat, nu ahte dat lea stuora veahkkin olles vuođđoskuvlla ohppiide, lohká Nystad Storslett.

Doaresfágalaš fáttát

Sámediggi addá maid doarjaga oahpponeavvuide mat gieđahallet dehálaš servodatfáttáid nugo ráfi, soahti, báhtareapmi ja iešguđetláganvuohta. Ođđa digitála ja interaktiiva oahpponeavvu sámegillii, gohčoduvvon "Det magiske klasserommet", galgá geavahuvvot 5.-10. Ceahkis ja lea mánáid vuoigatvuođaid birra, ON ceavzilvuođamihtu birra ja dan birra mo soahti, dálkkádatrievdamat, geafivuohta ja vealaheapmi čuhcet mánáide.

– Deaŧalaš lea hástalit ohppiid smiehttat servodaga hástalusaid ja vejolašvuođaid birra, ja buoridit sin dihtomielalašvuođa máilmmi birra, lohká Nystad Storslett.

Seksualitehtaoahppamateriála sámegillii

Sámediggi lea dasa lassin juolludan doarjaga oahpponeavvuide mat gusket seksualitehtaoahpahussii davvi-, lulli- ja julevsámegillii.

Prošeakta galgá leat mielde addimin mánáide ja nuoraide oadjebasvuođa ja máhtu rupmaša, rájáid ja relašuvnnaid birra, mii lea dehálaš oassi veahkaválddi ja illasteami eastadeamis. Prošeakta čuovvu maiddái Sámedikki doaibmaplána veahkaválddi vuostá (2023-2025).

– Lea dehálaš oahppat iežas eatnigillii rupmaša, rájáid ja relašuvnnaid birra. Dát prošeakta lea mielde eastadeamen veahkaválddálašvuođa ja illastemiid oadjebas ja buori oahpahusa bokte iežas gillii, dadjá sámediggeráđđi Elisabeth Erke (Gb).

Áigodat 2021-2025

Áigodagas 2021-2025 lea Sámediggi dorjon oktiibuot 78 ođđa oahpponeavvoprošeavtta oktiibuot 130 miljovnna ruvnnuin. Seamma áigodagas leat gárvvistuvvon 145 oahpponeavvu maidda Sámediggi lea juolludan doarjaga.

– Dat ahte mii dán áigodagas leat dorjon 78 ođđa oahpponeavvoprošeavtta ja gárvvistan 145 ođđa oahpponeavvu, čájeha ahte sámegielat oahpponeavvut ovdánit čielgasit, dadjá Nystad Storslett.

Bajilgeahčestat almmuhuvvon oahpponeavvuin ja oahpponeavvoprošeavttain mat leat jođus maid Sámediggi ruhtada

Buot juolludeamit oahpponeavvuide 2025:s