Juo, Alimusriekti lea duopmomearrádusas jagi 2020 rájes, HR-2020-1956-A, čielggadan ahte Sámediggi sáhttá cegget ovddasteaddji ášši, gč. tvisteloven (riidolága) § 1-4 nuppi lađđasa mielde. Sámediggi lea almmolaš orgána man bargun lea ovddidit earenoamáš beroštumiid, ja sáhttá cegget ovddasteaddji ášši go sámi beroštumit leat doarvái olu guoskkahallojuvvon. Duopmostuollu lea riidočoavdinbáiki, ja duopmostuolloguorahallan lea reaidu mii geahččala láhkadiehtaga. Áššis 09/21 Sámedikki rolla riekteproseassain, riekteveahkis ja riektesihkarvuođas nanne Sámedikki dievasčoahkkin ahte Sámedikki doaimma guovddážis lea leat sápmelaččaid álbmotválljen orgána sápmelaččaid várás, ja ahte vuosttažettiin lea politihkalaš arena man bokte Sámediggi háliida olahit bohtosiid. Sámedikki dievasčoahkkin lea dattetge čielggas das ahte dakkár áššiin main Sámedikkis leat nana iešberoštumit, sáhttá Sámediggi čuoččaldahttit ášši sierra vuođuin. Sámedikki dievasčoahkkin bivddii 2023 čakčamánus ahte ráđđehusa mearrádus Muolkkuid elektrifiseremis gessojuvvo ruovttoluotta. Sámedikki dievasčoahkkin attii áššis 026/24 Sámedikki mearrádusa čuovvoleapmi dan oainnu birra mii guoská Melkøya elektrifiseremii sámediggeráđđái fápmudusa geavahit vejolašvuođa čuoččaldahttit ášši stáhta vuostá eahpegustojeaddji mearrádusa birra Hammerfest LNG elektrifiseremis. Sámediggi oaivvilda ahte dát lea Sámedikki doaibmaguovllu siskkobealde.

Gávdnojit máŋga ovdamearkka dasa ahte gielddat leat čuoččáldahttán ášši stáhta vuostá. Beardu ja Báidár suohkanat čuoččaldahtte ášši stáhta ja Statskoga vuostá jagi 2021 fjelloven (várrelága) geavaheami birra Nordlánddas ja Romssas. Raanen tjïelte áššáskuhtii stáhta jagi 2021 skuvlabirasáššis. Åseral suohkan čuoččaldahtii ášši stáhta vuostá 2023 Å Energi opmodatvearu oktavuođas.

Ii, ahte Sámediggi ovddida ášši Muolkkut-mearrádusas lea dakkár posišuvdna masa ráđđehus lea pressen Sámedikki go ii leat leamaš politihkalaš iige hálddahuslaš searvvahahttin ovdal go mearrádus dahkkui. Sámediggeráđđi lea máŋgga geardde bivdán ráđđehusa geassit ruovttoluotta mearrádusa ja čađahit čorgadis proseassa, muhto dat ii leat mieđihuvvon politihkalaččat.

Dát lea erenoamáš stuorra ja deaŧalaš ášši mas leat duođalaš váikkuhusat sihke areálahálddašeapmái ja ealáhusovddideapmái. Sámediggi oaivvilda ahte lea stuorra várra ahte šaddet ođđa álbmotrievttálaš rihkkumat Muolkkut-mearrádusa oktavuođas danne go sámi kultuvrra luondduvuođđu áitojuvvo duođalaččat daid sisabahkkemiid viidodaga geažil mat leat dieđihuvvon. Dán áššis leat sámi beroštumit ja Romssa ja Finnmárkku álbmoga ja ealáhuseallima beroštumit muđui sullalagaid. Go Sámediggi vállje rievttálaš luotta, de dat njuolgga čuovvu dan ahte ráđđehus ii leat searvvahan politihkkii. Lea sáhka riektesihkarvuođas areálahálddašeamis Norggas go Sámediggi ovddida ášši stáhta vuostá Oljo- ja energiijadepartemeantta bokte. Sámediggi oaivvilda ahte lea nationála beroštupmi oažžut čielgasa rievttálaš hehttehusain juste dán lágan hálddašanmearrádusaid oktavuođas. Areálahálddašeami speallannjuolggadusat mearkkašit ahte láhka bidjá hehttehusaid areálaáššiid áššemeannudeapmái dárbbašlaš váikkuhusčielggademiid ja mielváikkuheami ektui konsultašuvnnaid bokte. Sámediggi oaivvilda ahte dát rievttálaš hehttehusat leat rihkkojuvvon Muolkkut-mearrádusain. Sámediggi háliida riektečielggadeami áššis eastadan dihtii ođđa áššemeannudanmeattáhusaid, álbmotrievtti rihkkumiid ja sihkkarastin dihtii sámi kultuvrra luondduvuođu boahtteáigái.

Sámedikki ulbmilin diggeáššiin lea čielggaduvvon riektedilli. Sámediggi lea čuoččaldahttán ovddasteaddji ášši mii mielddisbuktá riektečielggadeami das ahte lea go "Muolkkut-mearrádus" eahpegustojeaddji dan geažil go stáhta ii leat konsulteren Sámedikkiin, gč. Sámelága kapihtal 4 ovdal go hálddahuslaš mearrádus Oljo- ja energiijadepartemeanttas dahkkojuvvui, ja váilevaš váikkuhusčielggadeapmi gč. petroleumlága kapihtal 4 ja plána- ja huksenlága kapihtal 14.

Ii. Departemeanttaid ja ráđđehusa dábálaš kanálat areálasisabahkkemiidda doalahuvvojit rabasin, ja konsešuvdnaáššiid konsultašuvnnat čuovvoluvvojit dárkilit Sámedikki dábálaš áššemeannudeami bokte. Eará politihkalaš proseassat galget maid čađahuvvot nugo dábálaččat, muhto nu guhká go Muolkkut-ášši lea meannuduvvomin duopmostuoluin, de eai leat politihkalaš proseassat.

Advokáhttafitnodat Wikborg Rein ovddasta Sámedikki dalle go lea duopmostuolloiskkadeapmi Muolkkut-mearrádusas.
Gulahallanolmmoš: Elise Johansen, Partner, elj@wr.no / 416 28 099