Fágalaš sáhkavuoruin ja debáhtain galgá konferánsa váikkuhit digaštallama viidát mo suddjet ja viidásat fievrridit geavahusa, árbevieruid, giela ja máhtu Sámis. Siviilaservvodagas lea mearrideaddjin mo máhtu, árbevieruid ja geavahusaid sáhttá viidásat fievrridit boahtte buolvvaide. Guovddáš aktevrrat ja ásahusat galget digaštallat makkáraš mekanismmat leat hehttehussan dahje ovddideaddjin eamiálbmot gelbbolašvuođas ja gelbbolašvuođajuohkimis.
Eatnasat leat gullat UNESCO máilmmiárbelistu birra. Uhcit oahpis leat UNESCO listtut ja logahallamat immateriála kulturárbbi birra. Listtut lea dahkkon ovddidit vuođđomáhtu ja dihtomielalašvuođa immateriála dahje vuoiŋŋalaš kulturárbbis. Konferánssa vuosttaš beaivve beassat gullat vásáhusaid guovddáš aktevrraid Davviriikkain geat leat listtuide bidjan iežaset árbemáhtu/geavahusaid UNSESCO listtuide. Beasat gullat Kirstine Møllera gii bargá Ruonáeatnan nationálamuseas ja arkiivvas go son muitala immateriála kulturárbbi birra ja vuođđun su sáhkavuorus lea inuihtaid rumbodánsa ja – lávlun Ruonáeatnamis.
Viidásat gullat Frode Fjellheim, Kaisa Rautio Helander ja Catarina Utsi muitaleamen mo juogadit máhtu luođi, báikenamaid ja duoji birra. Sii maid ságastallet ahte makkár vuogit leat buoremusat suddjet ja ovddidit sámi immateriála kulturárbbi ja mo daid merke listtuide.
Sámi aktevrrat leat daid maŋimuš jagiid digaštallan iešguđetge čuolmmaid mat gusket sámi kultuvrra kommersialiseremii. Konferánssa nuppi beaivve de muitalit jurista Piia Nuorgam, Solveig Ballo ja Oscar Östergren Njajta dán fáttás mii guoská čuolmmaide mat immateriála kulturárbbi suodjaleamis ja fievrrideames leat.
Dasto gullat makkár rolla arkiiva- ja museaásahusain lea suodjalit ja viidásat fievrridit sámi árbevieruid, bargguid ja máhtu. Dokumentašuvdna, digitaliseren ja deaivvadanbáikkiid heiveheapmi ja máhttofievrrideapmi leat maid oassin fáttáin. Beasat gullat maid Saemien Sijte ja RiddoDuottarMusea vásáhusain. Oahpásmuvat maid AIDA prošeavtta bargovugiide, go sii barget rájáid rasttildeaddji duodjedokumenteremiin.
Loahpas dán deaivvadeamis, de digaštallo mo buoremusat sáhttá bargat riikarájáid rastá nannet sámi immateriála kulturárbbi. Don beasat gullat sáhkavuoru Davviriikalaš ministtarráđis ja ságastallama gaskal Sámedikkiid Norggas, Ruoŧas ja Suomas ja institušuvnnain geain lea ovddasvástádus konvenšuvnnaid implementeremis dán golmma riikkas.
Konferánssas máŋga sápmelačča muitalit iežaset vugiid, buorre ovdamearkan mo sii suodjalit ja áimmahuššet sámi kulturárbbi.
Konferánsa lea oassi jagi 2022 Norgga Davviriikalaš ministtarráđi ovdagottis ja čuovvula barggu implementeret UNESCO konvenšuvnna suodjalit immateriála 2003 kulturárbbi. Konferánsa lea ovttasbargu gaskal Sámedikki Norggas ja Kulturráđi, ja eará oasseváldiid Suomas ja Ruoŧas. Konferánssa rávdnjet.
Konferánsa álgá duorastaga skábmamánu 3. b. dii. 12.30 (beaiveborran 11.30-12.30) ja loahpahuvvo borramiin bearjadaga skábmamánu 4. b. dii. 13.00.
Dieđit iežat sámi immateriála kulturárbbi konferánsii
Eanet dieđuid gávnnat Kulturráđi neahttasiiddus.