Dieđihanáigemearri lea golggotmánu 26. beaivvi 2022.
Dieđit iežat konferánsii dákko
Konferánsa álgá duorastaga skábmamánu 3.b. dii. 12.30, (lunša 11.30-12.30) ja loahpahuvvo borademiin bearjadaga skábmamánu 4.b. dii. 13.00.
Ulbmil konferánssain lea nannet áddejumi ja dihtomielalašvuođa sámi immateriála kulturárbbis, mii maiddái lea oassin barggus olahit guoddevašvuođa mihttuid. Fágalaš sáhkavuoruin ja debáhtain galgá konferánsa váikkuhit digaštallama viidát mo suddjet ja viidásat fievrridit geavahusa, árbevieruid, giela ja máhtu Sámis. Siviilaservvodagas lea mearrideaddjin mo máhtu, árbevieruid ja geavahusaid sáhttá viidásat fievrridit boahtte buolvvaide. Guovddáš aktevrrat ja ásahusat galget digaštallat makkáraš mekanismmat leat hehttehussan dahje ovddideaddjin eamiálbmot gelbbolašvuođas ja gelbbolašvuođajuohkimis.
Eatnasat leat gullat UNESCO máilmmiárbelistu birra. Uhcit oahpis leat UNESCO listtut ja logahallamat immateriála kulturárbbi birra. Listtut lea dahkkon ovddidit vuođđomáhtu ja dihtomielalašvuođa immateriála dahje vuoiŋŋalaš kulturárbbis. Konferánssa vuosttaš beaivve beassat gullat vásáhusaid guovddáš aktevrraid Davviriikkain geat leat listtuide bidjan iežaset árbemáhtu/geavahusaid UNSESCO listtuide. Beasat gullat Kirstine Møllera gii bargá Ruonáeatnan nationálamuseas ja arkiivvas go son muitala immateriála kulturárbbi birra ja vuođđun su sáhkavuorus lea inuihtaid rumbodánsa ja – lávlun Ruonáeatnamis.
Viidásat gullat Frode Fjellheim, Kaisa Rautio Helander ja Catarina Utsi muitaleamen mo juogadit máhtu luođi, báikenamaid ja duoji birra. Sii maid ságastallet ahte makkár vuogit leat buoremusat suddjet ja ovddidit sámi immateriála kulturárbbi ja mo daid merke listtuide.
Sámi aktevrrat leat daid maŋimuš jagiid digaštallan iešguđetge čuolmmaid mat gusket sámi kultuvrra kommersialiseremii. Konferánssa nuppi beaivve de muitalit jurista Piia Nuorgam, Solveig Ballo ja Oscar Östergren Njajta dán fáttás mii guoská čuolmmaide mat immateriála kulturárbbi suodjaleamis ja fievrrideames leat.
Dasto gullat makkár rolla arkiiva- ja museaásahusain lea suodjalit ja viidásat fievrridit sámi árbevieruid, bargguid ja máhtu. Dokumentašuvdna, digitaliseren ja deaivvadanbáikkiid heiveheapmi ja máhttofievrrideapmi leat maid oassin fáttáin. Beasat gullat maid Saemien Sijte ja RiddoDuottarMusea vásáhusain. Oahpásmuvat maid AIDA prošeavtta bargovugiide, go sii barget rájáid rasttildeaddji duodjedokumenteremiin.
Loahpas dán deaivvadeamis, de digaštallo mo buoremusat sáhttá bargat riikarájáid rastá nannet sámi immateriála kulturárbbi. Don beasat gullat sáhkavuoru Davviriikalaš ministtarráđis ja ságastallama gaskal Sámedikkiid Norggas, Ruoŧas ja Suomas ja institušuvnnain geain lea ovddasvástádus konvenšuvnnaid implementeremis dán golmma riikkas.
Konferánssas máŋga sápmelačča muitalit iežaset vugiid, buorre ovdamearkan mo sii suodjalit ja áimmahuššet sámi kulturárbbi.
Program
3. november
Mange har hørt om UNESCOs verdensarvliste. Mindre kjent er UNESCOs lister og fortegnelse over immateriell kulturarv. Listene er etablert for å fremme kunnskap og bevissthet om immateriell kulturarv. På konferansens første dag skal vi høre erfaringer fra sentrale aktører i Norden som har listeført sin praksis eller tradisjon på UNESCOs lister. Du kan blant annet høre Kirstine Møller fra Grønlands nasjonalmuseum og arkiv snakke om immateriell kulturarv med utgangspunkt i inuittisk trommedans og -sang fra Grønland.
Videre vil Frode Fjellheim, Kaisa Rautio Helander og Catarina Utsi snakke om kunnskapsdeling og praksiser knyttet til henholdsvis joik, stedsnavn og duodji. De skal også diskutere om listeføring er en god idé for å verne og videreføre samisk immateriell kulturarv.
4. november
Aktører i Sápmi har de senere årene diskutert ulike problemstillinger knyttet til kommersialisering av samisk kultur. På konferansens andre dag vil blant andre jurist Piia Nuorgam, Solveig Ballo og Oscar Östergren Njajta diskutere dette i lys av problemstillinger knyttet til vern og videreføring av immateriell kulturarv.
Deretter skal vi høre hvilken rolle arkiv- og museumsinstitusjoner kan ta i arbeidet med å verne og videreføre samiske tradisjoner, praksiser og kunnskap. Dokumentasjon, digitalisering og tilrettelegging for møteplasser og kunnskapsoverføring er blant temaene i denne bolken. Du får blant andre høre hvordan Samien Sijte, RiddoDuottarMuseat og aktører fra det pansamiske prosjektet AIDA arbeider med temaet.
Til slutt i programmet blir det en diskusjon om hvordan man på best mulig måte kan arbeide på tvers av landegrensene for å løfte samisk immateriell kulturarv. Du vil høre innlegg fra Nordisk ministerråd, og samtale mellom sametingene i Norge, Sverige og Finland og institusjoner som har ansvar for implementeringen av konvensjonen i de tre land.
Underveis i konferansen vil flere samiske aktører presentere gode metoder for vern og videreføring av immateriell kulturarv.