Norga lea riikkaidgaskasaš geatnegasvuođaid vuođul geatnegahtton sihkkarastit sámi guohtunealáhusaid boahtteáiggi. Áigá lea juo daddjon ahte Norgga boraspirepolitihkka áitá dán ulbmila. Guohtunealáhusaid mannan geasi, ja čavčča dieđáhusat Sámediggái, čájehit ahte mii fertet stáhtii fas muittuhit dán.
Dutkanprošeakta «Beiteressurs, rovdyr og lokalsamfunn» lea rávven unnidit boraspirenáli.
Prošeavtta raportta loahppajurdda lea ahte lassáneaddji boraspirenáli unnideapmi “lea jierpmálaš oassi boraspirehálddašeamis. Boraspirenáliid viivvuhis lassáneapmi ii soaba boraspiresoahpamušaid guovtteoasat mihttomearrái”. Dasa lassin dutkit oaivvildit ahte galggašii sávzzaid várreguohtuneatnamiid ja bohccuid guottetguovlluid váldit eret albasa hálddašanguovlluin, vai vahátlogut unnot. Sámediggi lea áibbas ovtta oaivilis.
Heahtegádjunmearrádusa leat earret eará digaštallan ja geahččalan riekteorgánas, ja dađi bahábut čájehuvvo ahte heahtegádjunmearrádusas ii leat ávki guohtunealáhusaide, beroškeahttá dilálašvuođas, mii fas čájeha ahte boraspirehálddašeapmi lea áibbas jorgut.
Dađi bahábut oaidnit ahte heahtegádjunmearrádusa rievdadeapmi luondduvalljivuođalágas jagis 2020 dagahii ahte dohko bođii mearrádus, mii dadjá ahte eaiggát sáhttá jávkadit meahcceealli dalle go dan ferte atnit dárbbašlažžan jus dat lea falleheame dahje hui aitto fallehan šibiha, bohcco, spiinni, beatnaga ja biebmolotti. Go daddjo ahte «ferte atnit dárbbašlažžan», de dat gáržžida jávkadanvejolašvuođa heahtegádjuma olis, ja Sámediggi ballá dan sáhttit dulkojuvvot nu ahte dávjjimusat gávdno molssaevttolaš doaibma meahcceelliid jávkadeami sadjái heahtegádjumis.
Sámediggi ii dorjon stáhta heahtegádjunmearrádusa rievdadusevttohusa. Sámediggi árvvoštalai ahte dakkár rievdadus ollislaččat gáržžida heahtegádjunmearrádusa.
Sámediggi lea dasto ipmirdan ahte guođoheddjiide lea váttis dulkot maid heahtegádjunmearrádusa rievdadus mielddisbuktá heahtegádjuma geavahanvejolašvuhtii ja dasa maid heahtegádjunriekti mearkkaša práksisis. Ii sáhte leat nu ahte easka de go atná heahtegádjunparagráfa, de stáhta čilge iežas vuđolaš dulkoma das. Danne ferte dán paragráfa čielggadahttit. Jagi 2011 stuoradiggesoahpamuš Norgga boraspirepolitihka birra dasa lassin nanne ahte bohccuid guottetbáikkiin eai galgga leat boraspiret mat sáhttet vahágahttit.
Go Stuoradiggi meannudii Riikkarevišuvnna boraspirehálddašeami guorahallama Dokument 3:13 (2018-2019), de bođii ovdan ahte buot bellodagat Stuoradikkis, earret Gurutbellodat, háliidedje ahte boraspiriid galgá sáhttit johtileappot jávkadit. Riikkarevišuvnna guorahallamat čájehit ahte eanetlohku háliida ahte galgá leat vejolaš johtileappot jávkadit. Sámediggi konstatere ahte dan seamma eanetlogu bealis leat dušše guoros sánit, iige leat makkárge dáhttu doaimmaid dáfus.
Ii galgga leat eahpádus das ahte bargá go Sámediggi ain boraspirenáliid unnideami ovdii, ja dan ovdii ahte beasašii johtilit ja beaktilit jávkadit boraspiriid mat vahágahttet, daiguin veahkkeneavvuiguin mat leat olámuttus. Guođohanealáhusaid árbevirolaš ja vásáhusvuđot máhttu galggašii leat vuođđun boraspirehálddašeapmái. Mii háliidit maiddái dahkat vejolažžan jávkadit goaskimiid eastadeaddji doaibman smávvašibit- ja guottetbáikkiin.