Lea munnje stuorra illu sávvat buohkaide buresboahtima dán seminárii, mas mii galgat bidjat fuomášumi boraspiriid ja boazovahágiid birra.
Mu namma lea Muden-Ovllá Pier-Erkke Jovnna – Jon-Christer Mudenia ja lean ođđa Sámedikke ráđđelahttun. Muhtun mu áššesurggiin mas mus lea ovddasvástádus lea ee. boraspire ja areála guoskevaš áššit. Ja dát áššesurggiin lea nana oktavuohta guđet guoibmái. Namuhan maid dás ahte lea Sámediggepresideantta, Silje Karine Muotka, geas lea ovddasvástádus boazodoalloáššiin.
Duogáš dán seminárii lea Ráđđehusa doaibmabidjopáhkka boazodollui ja energiijii, maid Ráđđehus bijai ovdán juovlamánu 2023:s. Doaibmabidjopáhkas sisttisdoallá okta boraspireoassi, mas leat 8 doaibmabiju. Ovtta dain doaibmabijuin lea ahte Birasdirektoráhta ja Eanadoallodirektoráhta galgaba čohkket dieđu ja čađahit čielggadanbarggu guovlluin mat leat erenoamáš hearki boraspiriide. Ulbmil dás lea gávdnat ja bidjat johtui doaimmaid unnidan dihte boraspirevahágiid, ja dát bargu galgá dahkkut ovttas boazodoalloealáhusain.
Seminára, mii čađahuvvo dáid beivviid, merke vuolgga dán bargui.
Sámediggi lea ovttas Norgga boazosápmelaččaid riikkaservviin (NBR) konsulteren dán doaibmabiju Dálkkádat- ja birasdepartemeanttain ja Eanandoalo- ja biebmodepartemeanttain, ja leat olahan ovttaoaivilvuođa.
Sámedikki rolla boraspirepolitihkas ja boraspirehálddašeamis lea doalat oktavuođa, gulahallama ja konsulteret stáhtalaš eisseválddiiguin. Ja konsultašuvnnat čađahuvvojit Sámelága kapihttal 4:i vuođul.
Mii čađahat konsultašuvnnaid departemeanttain boraspire ja boazodoalu guoskevaš áššiiguin. Mis lea maid oktavuohta ja gulahallan Stáhtahálddašeaddjin, gos mii konsulteret áigeguovdilis áššiin.
Sámediggi dievasčoahkkin meannudii ja mearridii 2023:s boraspirečilgehusa. Čilgehusas boahtá ovdan ahte okta daid váldoulbmiliin Sámedikkis, dego sámiid álbmotválljejuvvon orgána, lea oaččut stuorát váikkuheami našuvnnalaš boraspirepolitihkkii. Sihke boazodoalloealáhus ja sávzzadoalloealáhus leaba guovddáš sámi váldoealáhusa, ja goappašat váikkuhuvvoba boraspirepolitihka rámmaeavttuide.
Sámediggi háliida muđui čađahit ja olahit čuovvovaš boraspirepolitihkalaš mihttuid:
Boraspirehálddašeapmi heivehuvvo nu ahte sámi guohtunealáhusat vásihit uhcimus lágiid mielde roasuid/vahágiid boraspirenáliide.
Boraspirenálit sámi guovlluin dollojuvvo dásis mii ii hehte sámiid guohtunealáhusaid guoddevašvuođa.
Árbediehtu- ja máhttu guohtunealáhusaid ja boraspire birra, galgá leat máhttovuođđun borasspirepolitihka ja boraspirehálddašeami mearrádusain.
Sámediggi evttoha 2026 bušeahtas ásahit bargojoavkku mii galgá ráhkadit ja buvttadit evttohusaid hábmet ođđa boraspirepolitihka guohtunealáhusaide, gos sámi árbevirolaš máhttu ja diehtu galgá leat vuođus.
Árvalusas bidjá ovdan ruhtadit bargojoavkku 800 000 kruvnnuin guovtti jagi badjel.
Bargojoavku galgá ee. geahččat mo álkidit njuolggadusaid, buoridit buhtadusortnegiid nu ahte šaddet eanet vuoiggalačča ja diehttevačča, buvttadit evttohusa geahpidit beliin otná nállemihttu ja buktit árvalusa ođđa boraspirepolitihkkii mii addá buoret balánsa gaskkal guohtunealáhusaid ja boraspiriin.
Sámediggi nammada ovtta láhttu boraspirelávdegoddái region 5 Hedmarkas, ja guokte láhttu goappašat guovlluide region 6 Gaska-Norggas, region 7 Nordlánddas ja region 8 Tromssa ja Finnmárkkus. Dasa lassin nammada Sámediggi maiddá várreláhttu boraspirelávdegoddeláhttuide.
Nammadanáigodat Sámedikki láhttuide ja várreláhttuide boraspirelávdegottiin čuovvu Sámediggi-válgaáigodaga. Sin nammadanáigodat manná dál loahpa guvlui ja dál galgá ođđa láhttut ja várreláhttut nammaduvvot boraspirelávdegottiide. Dál lea sáddejuvvon epoasta, earet eará didjiide orohagaide, gos mii sávvat ahte buktibehtet evttohusa láhttuide dáid lávdegottiide.
Boraspire buktá stuora hástalusaid boazodollui ja máŋgasat čilgejit ahte dilli lea hástaleaddji. Boazodoallu lea iežas áicamiin, vásáhusain ja máhtuin čilgen ahte boraspiredeaddu ja massinlohku lea stuorát, go dan maid dutkamat ja hálddašeapmi muitalit. Dás maid muitaluvvo boazodoallin ahte dovdet uhcán váikkuhanvejolašvuođa.
Mun in áigu čiekŋudit lagabut boazodoalu boraspiredilálašvuođa. Dáid beivviid beassat gullat sáhkavuoruid, digaštallamiid ja čađahit joavkobargguid, gos beassat juohkit máhttu, čatnat oktavuođaid ja ovdanbuktit hástalusaid maid boazoealáhus ja earát vásihit.
Dáid guokte beivviid badjel beassat čađahit miellagiddevaš prográmma. Mun illudan gullat miellagiddevaš sáhkavuoruid dáid beivviid ja mii boahtá ovdán digaštallamin, ságastallamin ja joavkobargguin.
Dás loahpas háliidan sávvat buohkaide lihkku seminárain.
Giitu mu oasis.