Sámediggeráđđi áigu raporteret Fovse-ášši ja Muolkkuid elektrifiserema ILO:i

Juohke viđat jagi raporterejit Sámediggi ja Norga Riikkaidgaskasaš bargoorganisašuvdnii (ILO). Sámediggeráđđi oaivvilda ahte Fovse-ášši ja Muolkkuid elektrifiseren berre raporterejuvvot ILO áššedovdilávdegoddái. Leat máŋga kritihkalaš beali main Sámedikki ja Norgga eiseválddiid ipmárdusas konvenšuvnna mearrádusain lea hui stuora erohus

– ILO-konvenšuvdna lea deaŧalaš olahus álgoálbmogiid vuoigatvuođaid dohkkeheamis, muhto vaikko vel 32 jagi leat gollan dan rájes go Norga dohkkehii konvenšuvnna, de leat mis hástalusat mat áitet min kultuvrra, giela ja ealáhusaid ceavzima, dadjá sámediggepresideanta Silje Karine Muotka duođas.

Raportere Fovse-ášši ja Muolkkuid

Guokte dain eanemus válddahallojuvvon sisabahkkenáššiin maŋemus jagis - Fovse-ášši ja Muolkkuid elektrifiseren oaivvilda sámediggeráđđi ferte dieđihuvvot ILO:i. Norgga Alimusriekti lea nannen ahte bieggamillohuksenmearrádus Fovses lea eahpegustojeaddji.

– Ráđđehus ii leat soahpan ii Sámedikkiin iige guoskevaš boazosápmelaččaiguin, ja dat olmmošvuoigatvuođarihkkun mii dál dáhpáhuvvá joatká. Dat lea dohkkemeahttun, deattuha sámediggepresideanta Muotka.

Sámediggeráđđi áigu maiddái raporteret mearrádusa Muolkkuid elektrifiseremis konsultašuvdnageatnegasvuođa rihkkuma oktavuođas. 

– Lea hui kritihkalaš ahte min jienat guldaluvvojit ja váldojuvvojit vuhtii, erenoamážit áššiin mat njuolga váikkuhit min eallimii ja min boahtteáigái. Oljo- ja energiijadepartemeanta ii leat ádden iežas konsulterengeatnegasvuođa, ja mearrádus ii leat dan geažil gustovaš, dadjá sámediggepresideanta

Deaddu sámi kultuvrii ja árbevirolaš ealáhusaide

Sámedikki raporta čilge maiddái negatiiva servodatovdáneami sámi servodagas. Erenoamážit lea dat fuolastuhtti dan deattu geažil maid sámi kultuvra ja giella vásihit. Sámegielat, mat garrasit hedjonedje Norgga dáruiduhttinpolitihka geažil, leat ain áitojuvvon gielat. Dasa lassin vásihit sápmelaččat garra deattu sámi árbevirolaš ealáhusaide gáržžes eavttuiguin ealáhusaid bisuheapmái ja viidáset ovddideapmái.

– Sámi gielat, kultuvra ja ealáhusat leat ain hirbmat garra deattu vuolde. Mii dárbbašit eanet návccaid jorgalahttit dán treandda, ja duohtavuođa- ja soabahankommišuvnna raportta vuođul lea dál áigi ahte eiseválddit ollašuhttet geatnegasvuođaideaset, dadjá sámediggepresideanta Silje Karine Muotka loahpas.

Duogáš

Norga raportere juohke viđat jagi ILO áššedovdilávdegoddái. Sámediggi raportere njuolga ILO:i seamma áigodagas go Norga, oainnusmahttin dihtii movt Sámediggi dulko ja čuovvu konvenšuvnna.

International Labour Organization (ILO) lea ON riikkaidgaskasaš sierraorganisašuvdna bargoeallima várás. ILO:s leat 187 miellahttoriikka. Norga lei vuosttaš riika mii dohkkehii ILO-konvenšuvnna nr. 169 (ILO-169) Stuoradikki mearrádusas geassemánu 20. beaivvi 1990, ja konvenšuvdna bođii fápmui čakčamánu 5. beaivvi 1991. Ovdal jagi 2023 ledje 24 miellahttoriikka ratifiseren ILO-169.

ILO-169:s leat mearrádusat eamiálbmogiid vuoigatvuođa birra ieža mearridit iežaset kultuvrralaš ovdáneami, oahppat geavahit iežaset giela ja ásahit iežaset ásahusaid maid bokte ovddastit iežaset eiseválddiid ektui. Konvenšuvdna dohkkeha álgoálbmogiid dárbbu hálddašit iežaset eallinvuogi ja ekonomalaš ovdáneami. Dát mearkkaša ahte stáhta galgá láhčit dilálašvuođaid sámi identitehta, giela ja oskku bisuheapmái ja viidáset ovddideapmái daid stáhtaid rámmaid siskkobealde gos sámit ellet. Konvenšuvnnas leat mearrádusat earret eará barggolašvuođa ja bargoeallima, oahpahusa, oaju ja dearvvašvuođa birra. Dasto addá konvenšuvdna dárkilis njuolggadusaid dasa mo stáhta galgá dohkkehit eamiálbmogiid eanavuoigatvuođaid.