Orut go don lávus? Leago dis elrávdnji? Leatgo buohkain bohccot? Vuoššabehtet go dii dušše bohccobierggu, ja aivve dan? Máhttibehtet ban dii vuodjit eará fievrruiguin go skohteriin? Mun in dieđe leatgo diimmáš Ofelaččat gártan vástádaddat dákkár dákkáraš gažaldagaind, muhto midjiide sápmelaččat leat dát čuolmmat oahppásat. Dáža álbmot diehtá mearehis unnán min birra. Buorre lihkus, de leat mis ofelaččat, geat beaivválaččat nagodit bissehit ja hávkadit dáid myhtaid.
Mu namma lea Runar Myrnes Balto ja lean sámediggeráđđi. Sámedikki bealis, de lean ilus go beasan leat mielde dán dehálaš almmuheamis. Ofelaččat leat Sámi buoremus ja njunuš ámbassadevrrat. Sii leat mielde rievdaeamen servodaga, oahppis oahppái.
Dii ofelaččat bidjabehtet searaid nannet kultuvrrámet, ja dii maid lehpet buori guvlui váikkuheamen sámenuoraid iešdovddu ja rámisvuođa. Dii lehpet oassin dan stuorra sámi áŋgiruššamis, nannet sámevuođamet – ja dát fátmmastasihke Sámedikki ja visot daid eaktodáhtolaš festiválaid, nu mo Márkomeannu, gos mii dál leat odne.
Beaivválaččat de oaidnit mii man stuorra dárbu lea sturorraservodagas lasihit gelbbolašvuođa- dahje máhtolašvuođa. Mun gal oaivvildan ahte Norggas lea kultuvrraváttisvuohta, ja dat laktása dasa mo sii sápmelaččaid cielahit. Danne lea diehtojuohkin ja gelbbolašvuođa nannen okta vuohki easttadit cielahemiid.
Mun lean áibbas sihkkar, ahte ofelaččaid doaibma maŋimuš 18 jagi- lea dagahan ahte mii eat vásit nu dávjá dieid fasttes cielahemiid ja fallehemiid, numo Romssas ja Båddåjos dáhpáhuvai.
Go ofelaččat gávnnadit eará nuoraiguin, de nannejit sii sihke gelbbolašvuođa dási ja áddejumi. Dát fas dagaha ahte lea unnit cielaheapmi nuoraid gaskkas.
Ofelaččat oahpahit majoritehta nuoraide, ahte geat leat åarjelsámit, mearrasámit, gávpotsámit, dáluássit ja oahpahit maiddái maiddái márkosámiid birra. Boazodoallu lea dehálaš oassin sámekultuvrras, nu maiddái dán guovllus.
Muhto dás go čuččodat Gállogiettis, de oaidnit sámi giliid maid gohčodat dušše márku. Dát lea mu ruovttubáiki ja jos dás galggašin velá cuvket guottuideamet, de dajašin ahte gal sávccat, gusat ja gáiccat leat váldooamit. Eanandoallu han gal lea maid sámekultuvra ja sámit geat barget eanandoaluin, sii leat seamma dási sápmelaččat go earát ge.
Lean nu ilus go mis leat ofelaččat geat johtet ja muitalit dáid dieđuid. Sámedikki bealis de dajan velá ná: Ollu giitu din njealjásii, Emma Elliane Oskal Valkeapää, Ida Emilie Marakatt Lindseth, Ane Malene Nordeng ja Nathaniel Holan Larsen, - dii geat mannan skuvlajagi lehpet ofelastán, ja sávan hui ollu lihkku dan njealjásii geat dál jotket doaimmain, johtigoahtit miehtá riikka.
Ođđa ofelaččat leat Ole-Christer Hætta, 19, jagi eret Guovdageainnus, Benedikte Eriksen, 18 jagi, eret Ájluovttas, Mathis Eira dahje Junnána Ole Máhte Mathis, 20 jagi eret Guovdageainnus ja Návuonas ja Linnea Knutsen, 20 jagi eret Ájluovttas.