Mun lean Juhána Ristena ja Juhána Biera Biret Márjá ja lean Sámediggeráđđi. Ovddastan Ávjovári Johttisápmelaččaid listu. Sámediggi bealis áiggun giitit RiddoDuottaMusea bovdehusa ovddas boahtit deike. Lea stuora illu boahtit deike almmuhit dán gelddolaš ja dehalaš girjii.
Mun lean juo ollu jagiid áigi gullan cealkaga “lea visot čoahkis go eadni lea goađis”, ja ferten dovddahit ahte eamidiin, eadnin, áhkkun, vuonin ja vuonesássan lean máŋgii jurddahan man jierpmalaš Bede Ánná nieida, Elle, lei go nu dajai. Go dat lea nu ahte dávjá heivejit diet sánit nu bures erenoamážit bearaš boazodoalus. Mun lean maid máŋgii geavahan dien cealkaga maiddái álmmolaš oktavuođas.
Dát girji dokumentere ja gudnejahttá nissonolbmuid geain leamaš agibeaivvi erenoamáš dehálaš bargu boazodoalu servvodagas áiggiid čađa. Dát girji ii leat dušše čoakkaldat govain ja historjjain, muhto duođaštus fámu, duosttilvuođa ja erenoamáš áŋgiruššama seailluhit ja fievrredit viidasit sámi kulturárbbi. Girjjis mii deaivvadit Bæhr bearrašiin Guovdageainnus, Ingela Grumme govaid bokte 1970 jagi logus, go son lei fárus giđđajohttimis. Lassin lei Grummes jearahallan bearrašiin 1997 ja 2011.
Vaikko lea áigi vássán dan rájes go govat leat govvejuvvon ja jearahallamat dáhkkon, lea dáđibahábut nu ahte boazodoalus ain leat seamma hástalusat ovdamearkka dihte areála áššiin ja boraspire váttisvuođaiguin. Dien dáfus lea girji seamma áigeguovdil go dalle go Grumme lei giđđajohttimis mielde. Danin lea dát hui dehálaš girji go dat čilge min vássanáiggi, muhto maiddái otná dili.
Boazodoalus lea nana vuođđu min váimmuin ja min historjjas. Áiggiid čađa lea leamaš vuođđodohkkeheapmi min eallinvuogis ja birgejumis. Olggobeale servvodaga mielas orru sihkkarit nu ahte leat dievddut geat lea eanaš oidnosis boazodoalus, muhto seamma dehálaš lea leamaš boazodoalu nissonolbmo searvan. Dát girji addá ge erenoamáš gova justte das makkár rolla boazodoalu nissonolbmuin lea leamaš áiggis gos leat stuorra rievdadusat. Girjis «Nissonolbmot boazodoalus» oaččut mii vejolašvuođa oahpásnuvvat nissonolbmuid bargguide.
Sámi nissonolbmos lea guovddáš ja dehálaš rolla sámi kultuvrras ja boazodoalus. Eadnin ja eallinguoibmin ges lea ovddasvástádus mánáid bajásgeassimis ja kultuvrra fievrredeamis ja máhttofievrredeamis leat nissonolbmot mearkkašahtti go guoská dasa movt bisuhit sámi kultuvrra. Dát nissonolbmot leat guoddán ja guddet ain noađi min kultuvrralaš árbbis ja ovddasvástádusa čeavláivuođain ja árvvuin. Sii leat fievrredan máhtu ja viissisvuođa, ja leat váruhan fievrredit dan árbbi viidasit buolvvaide. Sii leat suddjen birrasa ja árbevirolaš luonddugeavaheami. Sin bargu lea doalahan boazodoalu bisttevažžan, ja oahpahan midjiide buohkaide dehálašvuođa váldit vara min luondduárbbis.
Mun háliidan dákkobokte giitit boazodoalu nissonolbmuid geat leat juogadan iežaset muitalusaid dán girjjis, ja maiddái buot eará boazodoalu nissonolbmuid. Din duosttilvuohta ja dáhttu lea inspirášuvdnan midjiide buohkaide.
Loahpas áiggun giitit buohkaid geat leat dán girjji dahkan vejolažžan – Bæhr bearraša, redaktevrra Berit Åse Johnsen ja govvideaddji Ingela Grumme, earáid nugo RiddoDuottarMusea geat lea bargan čálmmustahttit dáid dehálaš muitalusaid dákkár buori girjjin, ja mun illudan hirbmadit lohkat girjji.
Giitu mu ovddas.