Kronihkka: Saviomusea dárbbaša ođđa lanjaid

Kronihkkačálli: Sámediggeráđđi Maja Kristine Jåma (NSR).

Sámedikki dievasčoahkkin galgá čakčamánu loahpageahčen válljet konseaptta Saviomusea ođđa lanjaide. Sámediggeráđđi deattuha ahte lea duođas dárbu ođđa lanjaide ja ávžžuha Tollbodena ođasmahttit dan váste, Girkonjárgga guovddážis.

John Andreas Savio (1902-1938) lea dovddus vuosttaš sámi govvadáiddárin. Savio lea lea mearkkašan ollu sihke sámi dáidagii, kultuvrii ja sámi dáiddáriidda. Su dáidda ja eallinmuitalusat leat vurkejuvvon sierra museai, mii dál juogaduvvo Grenselandmuseain. Dat lea gaskaboddosaš čoavddus mii lea hirbmat guhká dál bistán.  

Lea duođas dárbu ođđa lanjaide. Statsbygga čielggadeapmi, maid Sámediggi lea diŋgon, čájeha duohta hástalusaid: váilot areálat, lea heajos áibmu ja unnán sadji sihke dáidagiidda ja gehččiide. 

Ollu su dáidagiin ja dávviriin leat heajos stánddas ja billahuvvet eanet ja eanet jus dilli ii buorrán. Dát áitá Savio dáidaga seailluheami ja ráddje su dehálaš árbbi gaskkusteami.

Čoakkáldat viiddiduvvui jagis 2017, go Sámediggi ovttas Finnmárkku fylkkagielddain, Finnmárkkuopmodagain ja Mátta-Várjjaga gielddain fuolahii ahte musea válddii badjelasas Bang-čoakkáldaga mas leat John Savio 490 dáidaga. Dalle šattai duođas dárbu eanet sadjái.

Čielggadeapmi árvvoštallá vuđoleappot njeallje molssaeavttu. Sámediggeráđđi árvvoštallá konseapttaid, mat gusket Tollboden ođasmahttimii, leat buoremussan.

Čielggadusas ávžžuhuvvo konseapta 3A, mii lea ođasmahttin, go dat árvvoštallojuvvo leat eanemus gánnáhahttin ulbmila ja ruđa dáfus. Konseapta 3B, mas lea ođasmahttin ja vel liige vistti huksen, árvvoštallojuvvo ollislaččat leat buoremussan ulbmila dáfus, muhto gollorámma lea stuorát.

Sámediggeráđđi oaidná dattetge dárbbu oažžut dárkilet gollomeroštallama ovdalgo loahpalaš ruhtadeami ja álggaheami sáhttá árvvoštallat. Danne ávžžuhuvvo dahkat šiehtadusa Statsbyggain, vai sáhttá bargagoahtit Tollboden ođasteami ovdaprošeavttain. Dainna lágiin sáhttá buohtastahttit konseapttaid musea areáladárbbuid, áiggi ja goluid dáfus.

Ii leat dušše dat ahte musea oččošii buriid rámmaeavttuid ja ahte dat sihkkarasttášii John Savio dáidaga boahtteáigái, muhto Tollbodenis lea maiddái njuolga čanastat dáiddárii, go su váhnemat oruiga ja jođiheigga gávppi doppe.

Prošektii ferte sihkkarastit ruhtadeami viidáseappot. Sámediggeráđđi vuordá ahte ráđđehus ollašuhttá sámi kulturloktema ja sihkkarastá sámi ásahusovddideami Sámedikki bokte. Mii ávžžuhit maiddái báikkálaš ja regionála eiseválddiid dovddastit dehálašvuođa das, ahte Saviomuseii huksejuvvojit ođđa lanjat.  

John Savio árbi lea divrras ja dat ánssáša saji sihke sámi servodagas ja nationála dáiddahistorjjás.

Mun illudan miellagiddevaš digaštallamii Sámedikki dievasčoahkkimis.