Ráhkis olbmot,
Sápmelažžan leat mearkkaša ahte olmmoš dovdá ovddasvástádusa čilget váttis sámi áššiid muhtumii geas ii leat máhttu sámi kultuvrra ja servvodaga birra. Dat sáhttá leat váibadahtti. Movt galgá čilget olles sámi historjjá, dáruiduhttinpolitihka ja Sámi koloniserema, ja movt dat ain dáhpáhuvvá ja čuohcá dálá sámi servvodahkii? Politihkkárin dieđán ahte dat ii leat álki, ii ge dan sáhte jođánit čilgestit. Danin lean nu ilus go min dáiddárat ja kulturbargit veahkehit min čilget, ja veahkehit maiddái min sápmelaččaid ipmirdit min iežamet máilmmi buorebut.
Nu lea maiddái Máret Ánne Sara dáidagiin. Dat čájeha fámolaš vuogi mielde sámi vuostálastima mearrideaddji fámuid vuostá, muhto dat maiddái muitala juoidá min birra, midjiide alcceseamet. Das leat kodat ja symbolat maid mii ieža dovdat, muhto dat muitala maiddái juoidá sidjiide geat sámi servodaga oidnet olggobealde. Dat čatná sámi vásáhusaid vásáhusaide maid eará guovlluid eamiálbmogat leat vásihan ja ain vásihit, mii dahká ahte mii eat dovdda iežamet nu unnin, ja ahte eat oro nu akto. Dat dahká ahte mii njulget čielggi ja šaddat gievrrabun.
Su dáidda ii čájet dušše vuostálastima, muhto dat maiddái muittuha min oktavuođa lundui, mas galgat birgejumi viežžat. Dál leat Riehpovuonas vuostálastime ruvkedoaimmaid mat billistit birrasa, ja mii leat aitto gullan ON ođđa birasraportta birra. Dat guoddevaš ovdáneapmi maid buohkat lohket min dárbbašit, dat gávdno juo, eamiálbmogiid árbevirolaš máhtus ja eallinvuogis. Lea paradoksa ahte dat nu gohčoduvvon ruoná molsun lea guoddevaš eamiálbmotealáhusaide šaddan áittan.
Mun jurddašan ahte dáiddárii ferte leat garra dovdu váldit dáidaga ruoktot, ja dan čájehit servodagas mii dáidaga lea inspireren, sihke buriin ja bahás vugiin. Mun jáhkán ahte min iežamet servodatovdáneapmái ja servodatdigaštallamii lea dehálaš, ahte mii sápmelaččat beassat vásihit sámi dáidaga. Dáidda ii leat amas ja guhkkin eret, dat lea dáppe gos mii ieža leat. Mun giittán Nationálamusea go lea oastán dán dehálaš buktaga, ja sávan ahte ii leat guhká dassážii go Sámi dáiddamusea sáhttá čájehit iežas čoakkáldagaid. Giittán maiddái Sámi allaskuvlla, RDM ja Dáiddadálu dan barggu ovddas maid dahket vai mii beassat oaidnit, vásihit ja ságastallat sámi dáidaga birra sámi perspektiivvas.
Giitu.