Ohccit fertejit logget sisa ID-porten bokte.

Ohcanskovvi (gáibida sisaloggema)

 Vuoruheamit

• Ovddidandoaimmat mat leat mearriduvvon šiehtadusas Sámedikkiin.
• Bagadallandoaimmat mat leat mearriduvvon šiehtadusas Sámedikkiin.

 Doarjjaoažžu / Gii sáhttá ohcat

• Sámegielat mánáidgárddit ja ossodagat mat eai leat ráđđehusa geográfalaš vuoruheami mat leat dahkan ovddidanšiehtadusa Sámedikkiin.

Meroštallannjuolggadusat

• Ovddidanruđaide:
  • Juohke mánáidgárdi sáhttá oažžut doarjaga gitta 200 000 ru rádjái mánáidgárdejahkái 2025/2026 šiehtadusa vuođul Sámedikkiin.
• Ovddidanruđat:
  • Ovddidanruđat leat ruđat mat galget geavahuvvot buhtadit goluid giellabarggu ja pedagogalaš sisdoalu gelbbolašvuođa- ja kvalitehtaovddideami oktavuođas.
• Dákkár golut sáhttet leat:
  • Gelbbolašvuođaloktendoaibmabijut ja materiála mii gullá dasa.
  • Bálká sadjásaččaide ja resursaolbmuide gelbbolašvuođalokten- ja kvalitehtaovddidandoaibmabijuid plánema, čađaheami ja raporterema oktavuođas.
  • Mátkkit ja orrun oktasaš kursa ja ja gelbbolašvuođaloktendoaibmabijuid oktavuođas mánáidgárddiid várás mat leat fárus nuvttá sámegielat ortnegis.
• Ii addojuvvo doarjja čuovvovaččaide: Divvumiidda, spesiferekeahtes goluide ja goluide mat leat čadnon doaimma beaivválaš jođiheapmái.

Dán ortnega njuolggadusat

1 Mihttomearri ja vuoruheamit

1.1 Doarjjaortnega mihttomearri

• Sámi mánát ožžot oahpahusa gievrras giellamodeallaid vuođul.

1.2 Vuoruheamit

• Ovddidandoaimmat mat leat mearriduvvon šiehtadusas Sámedikkiin.
• Bagadallandoaimmat mat leat mearriduvvon šiehtadusas Sámedikkiin.

1.3 Ulbmilolahusa eavttut

• Mánáidgárddi sámegielatvuođa dássi.
• Sámegielat bargit vuođđobargoveagas.

2 Ohcama hápmi ja sisdoallu

2.1 Doarjjaoažžu / Gii sáhttá ohcat

• Sámegielat mánáidgárddit ja ossodagat mat eai leat ráđđehusa geográfalaš vuoruheami mat leat dahkan ovddidanšiehtadusa Sámedikkiin.

2.2 Ohcanáigemearri

• Sámediggeráđđi mearrida ovddidanruđaid ohcanáigemeari.
• Ohcamat mat bohtet maŋŋel áigemeari eai realitehtameannuduvvo.

2.3 Gáibádus ohcamii

• Ohcan galgá sáddejuvvot Sámedikki doarjjaportála bokte.
• Ohcamat mat eai ollašuhte ohcaneavttuid hilgojuvvojit.
• Ohcan galgá leat Sámedikki doarjjaortnega vuoruhemiid siskkobealde.
• Ollislaš prošeaktačilgehus mii čilge prošeavtta ulbmila, fágalaš sisdoalu, ulbmiljoavkku, ovdánanplána, ja plánejuvvon gárvvistanáigemeari galgá čuovvut ohcama.
• Ohcamis galgá leat čilgehus movt guoddevašvuohta/birgejupmi lea áimmahuššon prošeavttas.
• Sus guhte vuolláičállá ohcama, ferte leat fápmudus geatnegahttit fitnodaga/ásahusa.
• Ohcci lea geatnegahtton addit buot dieđuid mat leat dárbbašlaččat ohcama meannudeapmái.

3 Ohcamiid meannudeapmi

3.1 Ohcamiid meannudeapmi

Sámedikkis lea váldi ieš árvvoštallat ohcama relevánssa doarjjaortnega eavttuid ja vuoruhemiid ektui, ja eará relevánta áššiid ektui. Sámediggi árvvoštallá prošeavtta čuovvovaččat:

• Ohcamat árvvoštallojuvvojit doarjjaortnega mihttomeari ja vuoruhemiid vuođul.
• Ohcamat árvvoštallojuvvojit guoddevašvuođa, ekonomalaš, márkanlaš, teknihkalaš, servodatlaš, ehtalaš, fágalaš sisdoalu, ámmátčehppodaga ja kvalitehta, ja eará guoskevaš beliid vuođul. Earret eará árvvoštallojuvvo lea go prošeakta geavatlaččat čađahahtti.
• Sámediggi deattuha erenomážit dásseárvo- ja máŋggabealatvuođaperspektiivva áššemeannudettiin.

Ohcama meannudeami oktavuođas sáhttá Sámediggi:

• Sámediggi viežžá kredihttadieđuid ohcci birra.
• Váilevaš raporteremat ja gárvvisteami maŋŋoneamit ovddeš doarjjaáššiin sáhttet váikkuhit ohcama meannudeapmái.
• Sámediggi váldá várašumi das ahte prošeavtta ohcansubmi ja viidodat sáhttá muddejuvvot oassin doarjjaruđaid ollislaš rámma árvvoštallamis.

3.2 Biehttaleapmi

Doarjjaortnegis eai leat rievttálaš vuođut. Ohccis ii leat riekti oažžut doarjaga vaikko devdet buot eavttuid oažžut doarjaga.

Doarjjaohcama sáhttá maid biehttalit jus:

• Ohcan ii deavdde ortnega juolludaneavttuid, iige čuovo ortnega vuoruhemiid ja/dahje mihttomeari.
• Ohcan ii sáhte vuoruhuvvot Sámedikki ekonomalaš rámmaid siskkobealde.
• Ohcamis váilot dieđut mat gáibiduvvojit.
• Ovddeš juolludusain eai leat eavttut čuvvojuvvon, nappo ahte ohcci ii leat sáddenraporttaid dahje ahte lea sádden váilevaš raporttaid.

3.3 Meannudanáigemearri

• Doarjjaortnegat main lea rabas ohcanáigemearri meannuduvvojit dađistaga ja golmma mánu sisa dan rájes go ohcan lea joavdan.
• Sámediggi sáhttá jearrat eanet duođaštusa dahje dieđuid go lea dárbu.

3.4 Mearrádus ja dohkkeheapmi

• Doarjjaoažžu galgá ovdal go lea gollan 3 vahku doarjjareivve dáhtona rájes dohkkehit doarjjaeavttuid Sámedikki doarjjaportála bokte. Jus Sámediggi ii oaččo eavttuid dohkkeheami, sáhttá doarjja sihkkojuvvot duođi eanet dieđitkeahttá.
• Sus guhte vuolláičállá doarjjaeavttuid, ferte leat fápmudus geatnegahttit fitnodaga/ásahusa.

3.5 Eavttut doarjjaožžui

• Doarjjaoažžu galgá almmuhit ahte Sámediggi lea dorjon prošeavtta/doaibmabiju.
• Seamma prošeakta/doaibmabidju ii sáhte oažžut doarjaga máŋga doarjjaortnega bokte Sámedikkis.
• Maŋŋá doarjjamearrádusa ii addojuvvo eanet doarjja seamma prošektii/doaibmabidjui.
• Doarjja galgá adnot daid ulbmiliid ja eavttuid mielde mat doarjjareivves bohtet ovdan.
• Doarjjavuođu ii sáhte rievdadit ovdalgo lea čálalaččat dieđihan Sámediggái ja ožžon dan dohkkehuvvot.
• Vejolaš ovttasbargoguoimmit galget dovdat doarjjaeavttuid.

3.6 Gárvvistanáigemearri

• Gárvvistanáigemearri lea jagi maŋŋil doarjjareivve beaivádeami.

3.7 Rievdadusat doarjjaeavttuin

• Doarjjaoažžu ii sáhte čađahit mearkkašahtti rievdadusaid guoskevaš prošeavttas dahje doaibmabijus ovdalgo lea čálalaččat dieđihan Sámediggái ja ožžon Sámedikki čálalaš dohkkeheami. Dohkkehuvvon ruhtadanplána ja investerenplána rievdadusat lohkkojuvvojit álo stuorábuš rievdadussan.

3.8 Máksineavttut

• Go mearrádus lea dohkkehuvvon, de sáhttá doarjjavuostáiváldi bivdit 75% juolluduvvon doarjagis máksojuvvot.
• Go prošeakta lea loahpahuvvon ja Sámediggi lea dohkkehan raporta ja rehketdoalu máksojuvvo 25% doarjagis.
• Jos ohcci ovdal lea ožžon doarjaga Sámedikkis ja doarjjaoažžu lea rihkkon doarjjaeavttuid, de sáhttá dat dagahit dan ahte máksimat bissehuvvojit dassážiigo eavttuid rihkkun lea nohkan.

4 Meroštallannjuolggadusat ja Definišuvnnat

4.1 Meroštallannjuolggadusat

• Ovddidanruđaide:
  • Juohke mánáidgárdi sáhttá oažžut doarjaga gitta 200 000 ru rádjái mánáidgárdejahkái 2025/2026 šiehtadusa vuođul Sámedikkiin.
• Ovddidanruđat:
  • Ovddidanruđat leat ruđat mat galget geavahuvvot buhtadit goluid giellabarggu ja pedagogalaš sisdoalu gelbbolašvuođa- ja kvalitehtaovddideami oktavuođas.
• Dákkár golut sáhttet leat:
  • Gelbbolašvuođaloktendoaibmabijut ja materiála mii gullá dasa.
  • Bálká sadjásaččaide ja resursaolbmuide gelbbolašvuođalokten- ja kvalitehtaovddidandoaibmabijuid plánema, čađaheami ja raporterema oktavuođas.
  • Mátkkit ja orrun oktasaš kursa ja ja gelbbolašvuođaloktendoaibmabijuid oktavuođas mánáidgárddiid várás mat leat fárus nuvttá sámegielat ortnegis.
• Ii addojuvvo doarjja čuovvovaččaide: Divvumiidda, spesiferekeahtes goluide ja goluide mat leat čadnon doaimma beaivválaš jođiheapmái.

4.2 Definišuvnnat

• Mánáidgárddit mat leat dahkan šiehtadusa Sámedikkiin:
  • Sámi mánáidgárdi:
    • Mánáidgárdi mii lea mearridan njuolggadusain ahte mánáidgárddi sisdoallu lea vuođđuduvvon sámi gillii ja kultuvrii. Mánáidgárdi galgá nannet mánáid identitehta sápmelažžan sámegielgeavaheami bokte, ja ovdánahttima, geavaheami ja ovddideami sámi giela ja kultuvrra bokte. Mánáidgárddi jođihit sámegielat pedagogalaš bargit. Mánáidgárddi bargit lea sámegielagat ja jođihangiella lea sámegiella.
  • Sámi ossodat eará mánáidgárddis:
    • Ossodat mii lea mearridan njuolggadusain ahte mánáidgárddi sisdoallu lea vuođđuduvvon sámi gillii ja kultuvrii. Mánáidgárdi galgá nannet mánáid identitehta sápmelažžan sámegiela geavaheami bokte, ja ovdánahttima, geavaheami ja ovddideami sámi giela ja kultuvrra bokte. Mánáidgárddi bargit lea sámegielagat ja jođihangiella lea sámegiella.

5 Raporteren

5.1 Ulbmilolahusa rapporteren

• Doarjjavuostáiváldi galgá raporteret mo doaibmabidju lea čađahuvvon ja makkár bohtosat leat leamaš prošeavtta/doaibmabiju ulbmila ektui.
• Leago sámegiella juohkebeaivválaš giella/váldogiella mánáidgárddis sihke ossodagain ja hálddahuslaččat?
  • Man olu geavahuvvo sámegiella ovttasdoaibmamis mánáiguin?
  • Man olu geavahit rávis olbmot sámegiela gaskaneaset?
• Leat go mánáidgárddis sámegielat bargit vuođđobargoveagas, ja galle bargi?
• Leago giellaplána mii lei biddjon čuvvojuvvon? Mii lihkostuvai, ja vejolaččat mii eahpelihkostuvai ja manne?
• Oaidná go mánáidgárdi ahte mánáidgárddi gielladilli lea rievdan?
  • Man olu mánát geavahit sámegiela gaskaneaset?
  • Man olu mánát ja rávis olbmot geavahit sámegiela gaskaneaset?
  • Man olu rávis olbmot geavahit sámegiela gaskaneaset?
• Raporteren galgá dahkkot Sámedikki doarjjaportála bokte.

 5.2 Rehketdoalu rapporteren

• Doarjjaoažžu galgá duođaštahttit ovddidanruđaid geavaheami Sámedikki doarjjaportála bokte.
• Ovddidanruđaid rehketdoallu ruđaid geavaheamis galgá čájehit ollislaš goluid ja dietnasa. Dasa gullet prošeavtta/ doaibmabiju eará vejolaš doarjagat ja dietnasat. Rehketdollui galgá váldit mielde dušše dakkár goluid ja dietnasiid mat njuolga leat čadnojuvvon prošeavtta/doaibmabiju čađaheapmái.
• Dalle go lea dohkkehuvvon gollomeroštus, galgá rehketdoallu leat bardojuvvon nu ahte dan sáhttá buohtastahttit gollomeroštusain. Stuorra spiehkastagaid dohkkehuvvon gollomeroštusa ja rehketdoalu gaskka galgá kommenteret. Jos loahpalaš golut prošeavtta/doaibmabiju rehketdoalus leat unnit go dohkkehuvvon gollomeroštus mii boahtá ovdan mearrádusas, de unnida Sámediggi doarjaga vásttolaččat.
• Ruhtageavaheami rehketdoalu duođašta ná:
  • Go lea vuollel 100 000 ruvdnosaš doarjja, de galgá sáddet prošeaktarehketdoalu mas oaidná buot goluid ja sisaboađuid prošeavttas dohkkehuvvon gollomeroštallama ektui. Rehketdoalu galgá ráhkadit guittiid vuođul, ja guittet galget leat nummarastojuvvon ortnegis rehketdoalu vuođul. Det må sendes et prosjektregnskap som viser alle kostnader og inntekter for prosjektet opp mot godkjent kostnadsoverslag. Regnskapet skal utarbeides på bakgrunn av bilag, bilagene må være i nummerert rekkefølge i henhold til regnskapet.
  • Go lea badjel 100 000 ruvdnosaš doarjja, de sáhttá Sámediggi gáibidit ahte autoriserejuvvon rehketdoalli dahje stáhtaautoriserejuvvon revisor duođašta rehketdoalu.
  • Revišuvdnagáibádus ii guoskka ásahusaide maid gielddarevišuvdna ja Riikarevišuvdna reviderejit.
  • Doarjjaoažžu gii lea registrerejuvvon lassiárvodivatregistaris, galgá rehketdoalus čájehit goluid ja dietnasiid lassiárvodivada haga. Dát ii guoskka sidjiide geat leat luvvejuvvon lassiárvodivatdivadis dahje ožžot spiehkastit lassiárvodivada rehkenastimis.

5.3 Čuovvuleapmi ja árvvoštallan

• Sámediggi sáhttá dárkkistit geavahuvvojit go ruđat eavttuid mielde.
• Sámediggi sáhttá bivdit eanet dieđuid. Dát guoská dieđuide mat galget geavahuvvot statistihkkii ja eará raporteremii.

5.4 Doarjaga ruovttoluotta máksin ja sihkkun

• Prošeavtta gárvvisteami oktavuođas galget geavatkeahtes doarjjaruđat máksot ruovttoluotta Sámediggái.
• Sámediggi gáibida doarjaga ruovttoluotta máksot jos dat lea máksojuvvon menddo ollu.
• Sámediggi geassá doarjjalohpádusa ruovttoluotta, dolle doarjaga dahje gáibida ahte doarjja máksojuvvo ruovttoluotta jos:
  • Doarjjaoažžu lea rihkkon dieđihangeaskku.
  • Doarjjaoažžu lea rihkkon dáid njuolggadusaid mearrádusaid.
  • Doarjja ii geavahuvvo doarjaga ulbmila mielde ja daid eavttuid mielde mat leat mearriduvvon doarjjareivves.
  • Lea gáibiduvvon heaittiheapmi, ovddiduvvon reastaluvvangohčus, priváhta dahje almmolaš vealgešiehtadallamat leat rahppojuvvon doarjjaoažžu ektui dahje doarjjaoažžu heaitá máksimis máksámušaidis.
  • Doarjjaoažžu lea vuovdán iežas investeremiid ovdal go vihtta jagi lea gollan. Dát guoská investeremiidda maidda Sámediggi lea juolludan doarjaga.
• Jos doarjjaoažžu dákkár oktavuođain ii mávsse ruovttoluotta, de sáhttá Sámediggi rievtti bokte gáibidit máksojuvvot dan mii lea buorrin. Jos ruđat eai máksojuvvo ruovttoluotta dan áigemeari sisa mii lea biddjojuvvon, de sáhttá gáibidit maŋŋoneami ovddas reanttuid vel lassin, gč. juovlamánu 17. b. 1976 mannosaš lága nr. 100 reanttuid birra maŋŋonan máksima oktavuođas jna.