Arktiske raerie

Arktiske Raerie edtja laavenjostoem jïh koordineeremem eevtjedh dej arktiske laanti gaskem aamhtesinie mah leah sjyöhtehke arktiske dajvese. Involveereme jïh aalkoeåålmegh mah leah eadtjohke meatan lea vihkele dan arktiske laavenjostoen gaavhtan.

Saemiedigkie lea bieline Arktiske Raerien nöörjen delegasjovneste, jïh lea meatan SAO-tjåanghkojne jïh ministeretjåanghkojne. Akte praksise tseegkesovveme gusnie saemiedigkiepresideente aktem bieliem nöörjen håaloemistie hööltie ministeretjåanghkojne Arktiske Raeresne. Arktiske Raerien tjaelemesijjie lea Framsenterisnie Romsesne.

Jååhkesjimmie aalkoeåålmegi sjïere daajrojste jïh man vihkeles lea daejtie jåerhkedh juktie arktiske seabradahkide guarkedh,  lea jarngesne ministeredeklarasjovnesne tseegkemen bïjre Arktiske Raereste. Ellies involveereme jïh tjirkijh aalkoeåålmegi åvteste leah eadtjohke meatan, lea aaj vihkele dan arktiske laavenjostoen gaavhtan.

Arktiske raerie tseegkesovvi 1996 jïh lea dïhte aajnehke regijonaale laavenjostoeorgaane mij gaajhkh gaektsie arktiske laanth feerhmie; vïjhte noerhtelaanth jïh USA, Canada jïh Russlaante. Akte sjïere væhta Arktiske Raeresne lea aalkoeåålmegeorganisasjovnh arktisesne maehtieh statusem ihkuve lïhtseginie åadtjodh. Doh ihkuve lïhtsegh nuepiem utnieh meatan årrodh gaajhkine tjåanghkojne jïh darjoeminie mejtie Arktiske raerie tjïrrehte. Govhte aalkoeåålmegeorganisasjovnh dagkeres statusem utnieh daelie. Daah leah:

  • Arctic Athabaskan Council (AAC)
  • Aleut International Association (AIA)
  • Gwich'in Council International (GGI)
  • Inuit Circumpolar Council (ICC)
  • Russian Association of Indigenous Peoples of the North (RAIPON)
  • Saemieraerie/Saami Council (SC)

Arktiske Raerien leah vïjhte vihties programmh mah reeresuvvieh aktede barkoedåehkeste fïereguhten programmese. Daah leah:

  • Arktiske byjresevaaksjomeprogramme (AMAP)
  • Arktiske faunan jïh floran vaarjelimmieprogramme (CAFF)
  • Riejriesvoeteprogramme ovlahkojde (EPPR)
  • Marijne byjresen vaarjelimmieprogramme (PAME)
  • Programme monnehke evtiedæmman (SDP)

Lohkh vielie Arktiske Raerien bïjre