Finnbuenget

Gosse edtjh saemien årromesijjesne Finnbuenget mïnnedh, datne tjearrageajnoem dåaredh Hjortdal-hæhtjoen gåajkoe 4,4. km. Debpede 1 km vaadtsah tsïeglesjamme baalkesne. Finnbuengesne saemien gaalletjeguaktah Sofia jïh Jonas årroejigan. Sofia Mortensdatter Kant reakasovvi 1845 Rossenvaerine. Dïhte Jonas Nilseninie pruvri, mij reakasovvi Ååresne Sveerjesne 1846. Dah uvtemes jieliemassem krievveste åadtjoejin.

Jåvva jïh Sööfe Finnbuengesne

Saemien båatsoe dajvesne lea jieledevuekie mij lea guhkede gietjeste. Dejpeli fuelhkieh smaave krievvieh utnin jïh dejtie fïerhten biejjien ryöjnesjin, jïh aaj aaltojde buhtjin. Gaskoeh 1800-låhkoen raejeste båatsoe jorkesi, jïh krievvieh stuerebe sjïdtin. Dellie jienebh noere saemieh sijjen fuelhkien aerpievuekien gåatomedajvijste juhtin. Såemies saemien fuelhkieh Orkdalese böötin, dej gaskem Jåvva jïh Sööfe, mah sijjen krievvine böötin 1878, jïh daam årromesijjiem tseegkin.  Daan biejjien ajve maadthgierkieh mah vuesiehtieh gusnie dej gåetieh lin. Jåvva gon Sööfen bovtsh Søvasskjølen luvhtie Agdenesen gåajkoe gåatoejin. Grytdalen lea gaskoeh gåatomelaantem. Muvhth jaepieh fuelhkie gåetieluhpiem aktene dejstie gaertienijstie Dørdal Dorodalesne leejji, mearan bovtse Omnfjell-dajvesne gåatoeji.

Sööfe Plaassjesne reakasovvi 1845 jïh dah lin uktsie åerpenh. Eejhtegh lin Maren Maria Sakariasdatter jïh Morten Andresen Kant. Jåvva reakasovvi Ååresne Sveerjesne jïh aehtjeben nomme lij Nils Jonassen Finn.

Sööfe gon Jåvvah govhte maanah åadtjoejigan.

  1. Nils, reakadi 1880 sijjesne Åsen Geitastrandesne, jeemi seamma jaepien.
  2. Anne Marie, reakadi 1882 sijjesne Bakken Geitastrandesne, sjovnine jeemi Rislihaugesne Orkdalesne 1906.
  3. Bernt, reakadi 1884. Almetjeryöknemisnie 1900 lij ryöjnesjæjja Bjørnbetesne Geitastrandesne.
  4. Morten, reakadi 1886, jeemi 1930 goh skïemtjije Orkdalen Skiemtjehïejmesne.
  5. Margreth, reakadi 1887, jeemi 1905 Rislihaugesne Orkdalesne. Almetjeryöknemisnie 1900 dïhte foestemaanine Dørdalesne Orkdalesne årroeji, man åvtese eejhtegh maeksiejin.
  6. Jonas, reakadi 1889, jeemi 1909 sijjesne Kolla Sommervoldesne Orkdalesne. Almetjeryöknemisnie 1900 eejhtegigujmie ektine årroeji Klinghaugesne Svorkmoen lïhke Orkdalesne.

Idtji guhte Sööfen jïh Jåvvan maanijste maanah jïjtjh åadtjoeh. Ajve akte dejstie geerve almetjinie sjïdti, doh jeatjebh jeemin gosse lin maanah jallh noerh.

Jieliemasse

Dovne Sööfe gon Jåvvah saemien vætnojne gïehtelin, mejtie doekin. 1875 tjåådtje Sööfe lij gaamehgåaroje. Dah aaj sööpestahkh, vïsph jïh kvasth vytnesjin, jïh laemtjieh. Giesege sååjhti Sööfe gierkien nuelesne jïjjedi, daate gierkie gohtjesovvi Finn-Sofia-gierkie jïh lea Krokstadøresne. Dïhte aaj provhki haevtien sisnie åeredh Moltuesne Snillfjordesne.

Fuelhkie jïjnjem beapmoste reebli eatnamistie, goh muerjieh, goebperh jïh guelieh, Jåvva lij aaj tjiehpies vijrije. Dïhte jïjnjh rïeksegh lidti, dovne röövrine jïh rïeksegengieline. Dïhte lij væjkele rïeksegasse gåhtjodh. Åehpemes lij goh duvrievijrije. jïh gosse duvrie dajvese bööti mij skaarese sjïdteme dellie dïjre seedtesovvi Jåvvan mietie. Dïhte vielie goh 10 duvrieh vuetjieji.

Gaskese voenen almetjigujmie

Jåvva gon Søøfeh ligan vietseles voenen almetji gaskem. Naakede fåantoste lij sån Jåvvan såaltje goh duvrievijrije. Men seamma vihkele lij sån dovne Jåvva gon Sööfen ligan joekoen buerie bïevsterisnie. Jåvva lij aaj væjkele soptsestidh, maaje duvrievijremen bïjre. 

Giesege lin jïjnje Grytdalesne. Dellie lin Finnbuengesne jallh Aassætresne, mij lea såemies kilomeeterh dubpielisnie. Men daelvege fuelhkie gåetieluhpiem åadtjoeji aktene gaertienisnie aktene kraannavoenine. Gosse maanide fuelhkesne kristin, dellie maaje gaertenen almetjh, gogkoe årroejin, jïh jeatjah voenen almetjh lin faadterh.

Jåvva lij vaane frijje ålmine årrodh, mij sijhti jïjtje bearkadidh. Men goh båeries jïh haaltjan gaerteni gaskem veedtsi beapmoem jïh gåetieluhpiem åadtjodh. Dellie sån hijven gosse meehti dan åvteste maeksedh sov soptsesigujmie jieliedistie bijjene vaeresne.

Sööfe jeemi 1914 jïh Jåvva 1917.

Jonas lij åehpies goh stoerre duvrievijrije. Dïhte lyjhki vijremistie jïh jieliedistie bijjene vaeresne soptsestidh. Akte soptsese lea jaepeste 1879. Dellie stoerreduvriem vuetjieji Grytdalesne. Vuartesjh videjovem: