Manne Saemiedigkiem buerie båeteme healsohtem akten vyörtegs barkose jïh vaajtelem dïhte tjuara gaagnine sjïdtedh saemien almetjidie jïh mijjen eatnamasse. Saemiedigkie akte vihkeles hammoedæjja mijjen tjåenghkies siebriedahkeste. Sov barkoen tjïrrh Saemiedigkie lea viehkiehtamme guktie saemien kultuvre, gïele jïh siebriedahkejielede aktem nænnoesåbpoe jïh jearsoesåbpoe sijjiem åådtjeme. Saemiedigkien akte gaajh vihkeles siebriedahkeråålla. Dïhte akte vihkeles govlesadtemeguejmie gosse staateles åejvieladtjh sijjen saemiepolitihkem evtiedieh. Rååresjimmievuekiej tjïrrh dle dïhte govlesadteme Saemiedigkien jïh åejvieladtji gaskem aktem öörneldihkie hammoem åådtjeme, jïh jïjnjh departemeenth Saemiedigkine jaabnan govlesedtieh. Naemhtie Saemiedigkie jïh åejvieladtjh ektesne berkieh juktie hijven raerieh gaavnedh dejtie båetijen aejkien haestiemidie. Daate vihkeles juktie gorredidh dïhte saemien gïele govloe, jïh gorredidh åejvieladtjh dam bööremes våaromem utnieh goh gåarede sijjen sjæjsalimmide. Naemhtie aaj voengesne. Saemien gïelen reeremedajve lea sjïdteminie. Dajve lea læssanamme orre tjïeltigujmie, mejgujmie Saemiedigkie laavenjostoelatjkoeh dorjeme. Laavenjostoelatjkoeh aktem vihkeles råållam utnieh juktie hoksedh voenges jïh regijovnaale åejvieladtjh sijjen saemien årroejidie sjïehteledtieh. Siebriedahke jorkeseminie, aaj aalkoealmetjidie. Daan biejjien jïjnjh saemieh staarine jïh stuerebe söökes sijjine årroeh. Dovne fïereguhten saemien gaavhtan jïh saemien gïelese jïh kultuvrese lea vihkeles mijjieh dam evtiedimmiem itjmieslaakan vaeltebe. Hijven saemienlïerehtimmie skuvlesne lea vihkeles – mejtie dïhte Karasjohkesne jallh Bergenisnie. Aaj vihkeles tjåangkoesijjieh gååvnesieh gusnie dah saemieh maehtieh sijjen gïelem jïh sijjen kultuvrem evtiedidh. Tromsøsne aktem laavenjostoelatjkoem buektiehtamme Saemiedigkien jïh Tromsøn tjïelten gaskem mij hijven mierietsiehkieh sjïehteladta dejtie saemien årroejidie Tromsøsne. Manne daajram Saemiedigkie aaj jeatjah staaretjïeltigujmie govlesadta mejtie gåarede laavenjostoelatjkoeh darjodh. Daajroe voerkesvoetem jïh goerkesem lissehte. Jïjnjh mytah saemiej bïjre annje jielieminie, jïh åtnasuvvieh buelije digkiedimmine saemiej reaktaj bïjre. Gosse dïhte saemien gïele lea stïeresne siebriedahken digkiedimmesne, dle dïhte mytide heerrede, dam sïejhme daajroem saemien tsiehkiej bïjre lissehte jïh hijven govlesadtemasse sjïehteladta. Saemiedigkie, krirrieh mah læstoem utnieh veeljemasse Saemiedigkesne jïh siebrieh, leah viehkiehtamme guktie dïhte saemien gïele tjerkebelaakan govlelge byögkeles digkiedimmesne. Aaj vihkeles saemien tjiehpiedæjjah jïh kultuvrebarkijh garmerdidh dan vihkeles barkoen åvteste maaam darjoeh juktie saemien identiteetem nænnoestehtedh. Dah mijjem viehkiehtieh åehpies sjïdtedh dejnie bieline mijjen kultuvreste, jïh guktie mijjieh garmeres sjædta destie. Saemien filme, musihke jïh jeatjah lahtestimmievuekieh leah vihkeles dåarjoe juktie voerkesvoetem jïh goerkesem saemien kultuvrese lissiehtidh. Dah gïelh aaj akte vihkeles bielie mijjen tjåenghkies kultuvreaerpeste. Jïh dah saemien gïelh leah vihkeles kultuvreguedtijh. Jïjnjh saemieh annje guedtieh dam maajsoem ihke dah eah leah åådtjeme sijjen ietniengïelem lïeredh maanabaelien. Dan åvteste vihkeles sjïehteladtedh ihke dah mah sijhtieh sijjen gïelem lïeredh dam åadtjoeh. Sjollehke dïhte saemien gïelegoerehtimmie jaepeste 2012 vuesehte dïhte jealajimmiebarkoe lea nuhteligs. Dah åejvieladtjh tjïertestieh jealajimmie dejstie saemien gïelijste edtjieh hijven mierietsiehkieh åadtjodh. Daate dorjesåvva gaskem jeatjah dejnie vijriesåbpoe barkojne råajvarimmijste Dahkoesoejkesjisnie saemien gïelide. Men ij sån jealajimmiem buektehth ajve nænnoestimmiejgujmie oktebisnie. Jïjnjh iedtjeladth, akten guhkies jieleden tjïrrh, leah jïjnjem dorjeme juktie dejtie saemien gïelide nænnoestehtedh – jïh dej barkoe lea gaajh vihkeles. Gosse ahkedh jienebh noerh åarjelsaemien jïh julevsaemien nuhtjieh, dle dïhte håhkoem vadta båetijen aajkan aaj daejtie gïelide. Laavenjostoe dej jeatjah noerhtelaantigujmie jïh Russlaantine lea vihkeles juktie aktem jearsoes båetijem aejkiem gorredidh dejtie båetije boelvide saemijste. Dan tseegkeme laavenjostoen tjïrrh gaskem saemieministerh jïh saemiedigkiepresidenth Nöörjesne, Sveerjesne jïh Såevmesne, libie hijven dååjrehtimmieh vitneme. Saemiedigkie viehkehteminie aalkoealmetjegyhtjelassh biejjieöörnegasse bïejedh Arktiske raerien jïh Barentselaavenjostoen tjïrrh. Aaj gaskenasjovnaale sijjesne Saemiedigkie aktem stoerre barkoem dorje juktie aalkoealmetji reaktah nænnoestehtedh. Mijjieh stoerre veanhtadimmieh utnebe Saemiedigkien barkose dej minngebi njieljie jaepiej. Dijjen leah jïjnjh vihkeles laavenjassh dijjen uvte. Manne leajhtedem Saemiedigkie sæjhta sov barkoeh darjodh dan bööretjommesasse saemien åålmegasse. Manne Jupmelem bïrrem Saemiedigkien barkoen bueriesjugniedidh jïh bæjhkohte daej baakoejgujmie dïhte 7. Saemiedigkie lea rïhpestamme.