Fotefar mot nord lea sjïere prosjekte nasjonaale mïetestahken mietie, gusnie Saemiedigkie jïh fylhkentjïelth Trööndelage, Nordlaante jïh Romsa jïh Finnmarhke tjåenghkies. bievnemen bïjre 10 000 jaepien båeries kultuvrehistovrijeste laavenjostoeh, maam Rïjhkeantikvaare dåarjoehtamme.
Buelije voenges ïedtje
Ållesth 24 raeriestimmieh mah feerhmemem jïh orreussjedimmiem vuesiehtin kultuvrebyjresi bïjre, sïjse böötin mænngan fylhkentjïelth jïh Saemiedigkie raeriestimmien bïjre birrin pilovteprosjektide. Guejmieh aaj joekoen positijve prosessen bïjre soptsestieh, buelije voenges ïedtjine. Laavenjostoe ovmessie guejmiej gaskem jïh kultuvrebyjresidie nuhtjedh goh sosijaale gaavnedimmiesijjieh jïh tsåeptsieh dovne almetjehealsoebarkose jïh voenges jieliemasse, lin jarngesne gelline dejstie raeriestimmijste.
Fotefar mot nord-prosjekten barkoedåehkie dan åvteste luksusdåeriesmoerem åadtjoeji gosse edtji dej ovmessie kandidaati gaskem veeljedh.
Sjïere laavenjostoe noerhtene aarvoesjugniedimmien, nænnoesvoeten jïh gellievoeten bïjre
–Daate joekoen hijven jïh barkoem eantan vielie reessehte vielie aarvoesjugniedimmiem vihkeles regijonaale kultuvrebyjresijstie Nåamesjevuemesne åadtjodh, Per Olav Skurdal Hopsø (Bk) vihteste, åvtehke Jielemen åejviemoenehtsisnie Trööndelagen fylhkentjïeltesne.
Christian Torset (SV) lea kultuvren, klijman jïh byjresen fylhkenraerie Nordlaanten fylhkentjïeltesne, jïh dïhte fokusem nænnoesvoetese tjïerteste Fotefar mot nord-prosjektesne.
–Pilovteprosjekti tjïrrh båetijen aejkien vööste barkeminie juktie sosijaale, kulturelle, byjreseligke jïh ekonomeles nænnoesvoetem iktedidh, Torset jeahta.
Romsan jïh Finnmarhken fylhkentjïeltesne Ronald Wærnes (Gk), ekonomijen jïh kultuvren fylhkenraerie, dïedtem åtna Fotefar mot nord-prosjekten åvteste. Dïhte dam sjïere laavenjostoem prosjektesne tjierteste.
–Daesnie 3 fylhkentjïelth jïh Saemiedigkie laavenjostoeh jielije jïh faamoje seabradahkide jïh veaksehks noerhtese sjïehteladtedh, bievnemen tjïrrh kultuvrehistovrijeste, jeahta.
Hans Ole Eira (Gk) lea lïhtsege Saemiedigkieraeresne jïh tjierteste man vihkele lea kultuvrem jïh gellievoetem våajnoes darjodh.
–Pilovteprosjektine jienebh såarhts darjomh jïh dåehkieh feerhmesuvvieh, jïh jïermijes væhta gosse jienebh prosjekth gellievoetem neebnieh, jïh saemien gïele lea daerpies gosse edtja kultuvrehistovrijen bïjre noerhtene bievnedh, minngemes jeahta.
Vaeljehke pilovteprosjekth
Trööndelage: Aarvoesjugniedimmie jïh dåaramojhtesh
Fotefar-sijjieh Utvorda kystfort jïh bunkeretseegkeldahke Klompen lïhke Nåavmesjenjaelmesne leah pilovte Trööndelagen fylhkentjïeltesne. Edtja maahtoe- jïh dååjrehtimmielåtnoen bïjre, bievnemen bïjre dåarahistovrijeste jïh evtiedimmien bïjre turisteulmijste laavenjostedh. Pilovte lea laavenjostoe gaskem tjïelth Flatanger jïh Nåavmesjenjaelmie, Museet Midt, Sitter jïh Utvorda Grendelag, Nåavmesjenjaelmien histovrijesiebrie jïh Voenges histovrijen rïjhkesiebrie.
Nordlaante: Nænnoes vaaksjome vijremesvaalkide
Nordlaanten fylhkentjïelteste Tromoan vijremesvaalkh Gaalan tjïeltesne pilovtine veeljesovvin. Desnie 16 vijremesvaalkh mah sarvevijremen bïjre soptsestieh ruevtieaalteren. Helgeland museume jïh Grane næringsutvikling edtjieh nænnoes feelemeulmiem evtiedidh, jïh aaj leavloem biejieh almetjehealsose jïh buerebe sjïehteladtemasse ovmessie utnijedåehkide.
Romsa jïh Finnmarhke: Laavenjostoe gellievoeten jïh raasti bïjre
Romsa jïh Finnmarhken fylhkentjïelte 2 pilovteprosjekth åådtje, akte Romse-dajvesne jïh akte Finnmarhkedajvesne. Romsesne Noerhte-Romsa museume mij faageles dïedtem åtna dan vaeljehke pilovteprosjekten åvteste, mij feerhmie Kuivakoski/Tørfoss kveenegaertenem Nordreisa/Ráisan tjïeltesne, Birtavarre feavroebåvvah Gáivuotnan tjïeltesne jïh maarhnasijjiem Ivgobahtesne/Skibotn Omasvuotnan tjïeltesne. Pilovteprosjektesne edtja gaskem jeatjah jienebi gïeli åvteste barkedh bievniemisnie kultuvrebyjresijstie, Fotefar-sijjide guhkiebasse evtiedidh goh gaavnedimmiesijjie gusnie aelhkie mïnnedh, jïh laavenjostose sjïehteladtedh voenges jielieminie jïh jïjtjevyljehke organisasjovnigujmie aerpievuekien vætnoen jïh voenges beapmoen bïjre Fotefar-sijjine.
Finnmarhkesne Grense Jakobselv pilovteprosjektine veeljesovvi. Raeriestimmie lea laavenjostoe gaskem Åarjel-Varangeren tjïelte jïh Grenselandmuseet, jïh sjaavnjoe lea aelhkie faalenassem sjugniedidh mij edtja don vihkeles raastehistovrijen bïjre bievnedh. Visit
Saemiedigkie: Feerhmeme maanijste jïh kultuvrefestivaale
Gállogieddi ålkoemuseume Evenášši/Evenesen tjïeltesne lea pilovteprosjekte veeljesovveme Saemiedigkeste. Daennie maarhkesaemien gaertenen lïhke kultuvrebaalhka, jïh museume lea fïerhten giesien festivaalesijjie saemien tjeahpoe- jïh kultuvrefestivaalese Márkomeannu. Pilovteprosjekten tjirrh edtja sijjiem guhkiebasse evtiedidh maanide jïh baalhkan lïhke edtja aaj darjomh Márkomeannusne tjerkebelaakan Fotefar mot nord-prosjektese ektiedidh.
Våarome: fotefar mot nord:
Væjsaldahke kultuvrehistovrijese
Fotefar mot nord prosjektine eelki 1990-låhkoen mij edtji kultuvrehistovrijen bïjre bievnedh Nåamesjevuemesne jïh Noerhte-Nöörjesne. Vihkele tjoevtenjebaakoeh prosjektese lin demokratije, evtiedimmie fealadasseste jïh kultuvremojhtesh våajnoes darjodh. Gaajhkh 103 tjïelth don aejkien dajvesne bööresovvin aktem kultuvremojhtesem veeljedh goh sijjen Fotefar-sijjie. Tjåanghkan Fotefar-sijjieh jieleden bïjre noerhtene 10 000 jaepieh soptsestieh, gierkieaalteren årromesijjiej jïh bïerjekåansten raejeste, göölemesijjiej jïh saemien årromehistovrijen baaktoe industrijetseegkeldahki jïh dåarahistovrijen raajan. Såemies dejstie Fotefar-sijjijste leah museumetseegkeldahkh, mearan jeatjebh leah kultuvrebyjresh mah oktegh tjåadtjoeh.
Guktie Fotefar mot nord-prosjektine barkeme lea jeerehtamme 1990-låhkoen raejeste, jïh stuerebe vuarjasjimmie prosjekten tsiehkeste dorjesovvi 2019, stillemen mietie Kultuvren laantebielieraereste Noerhte-Nöörjesne. Fylhkentjïelth jïh Saemiedigkie laavenjostin vuarjasjimmien bïjre tsiehkeste jïh åvteprosjektine nïerhkin 2021 juktie Fotefar mot nord-prosjektem jealajehtedh. Pilovteprosjekth illedahkine daehtie åvteprosjekteste båetieh, jïh voenges aarvoesjugniedimmie, almetjehealsoe, nænnoesvoete, gellievoete jïh guessiereereme leah vihkele tjoevtenjebaakoeh laavenjostose. Pilovteprosjekth jïjtjemse Fotefar-konferansesne 2023 åehpiedehtieh Romsesne tsïengelen, jïh aaj faalenassem barkoetjåanghkoej bïjre åadtjoeh juktie pilovtem evtiedidh jïh ohtje dåarjedimmie fylhkentjïeltijste jïh Saemiedigkeste. Rïjhkeantikvaare lea dovne åvteprosjektem jïh pilovteprosjektide dåårjeme aarvoesjugniedimmievierhtiej tjirrh.
Govlehtallije jis vielie bïevnesh daerpies
Silje Evjenth Bentsen, prosjekten åvtehke Fotefar mot nord-prosjektesne.
Kontovresijjie Nordlaanten fylhkentjïeltesne, Bådåddjo, e-påaste silben@nfk.no
Guvviepaahke: Veedtjh guvvieh Fotefarijste, bïevnesigujmie fotograafen bïjre.