Gæjhtoe bööredimmien åvteste meatan årrodh Čális fal-prosjekten galhkuvisnie. Jalhts im Saemiedigkien raerielïhtseginie kultuvren åvteste orreme vielie goh aktem jaepiem, leam mijjen tjaelijelohkemem vïhtesjadteme. Manne mijjen jeahtam juktie daajram daate lea prosjekte mij lea laavenjostojne orreme gaskem Saemiedigkie, Sámi girjiečálliidsearvi jïh Sámi dáiddaráđđi – akte laavenjostoe mij lea devverde hijvenlaakan jåhteme guktie maehtebe daejnie vuesiehtidh maam buektiehtibie gosse faamojde ektesne nuhtjebe jïh seamma otnjegen vööste barkebe.
Saemiedigkieraerie ikth aarebi vaajteli jïh ulmine utni Čális fal edtji viehkiehtidh guktie Saepmie aaj væjkele tjaelijh åtna båetijen aejkien mah tjiehpieslidteratuvrem saemiengïelesne tjaelieh. Sámi GirjječálliidSearvi dam daerpiesvoetem mijjese tjïertesti Tjiehpiedæjjakonferansesne joe 2012.
Hijven tjiehpieslidteratuvre saemiengïelesne lea vihkele dovne gïelen, kultuvren jïh ellies seabradahken gaavhtan.
Vihkele evtiedimmien jïh vaarjelimmien gaavhtan saemien gïelijste, vihkele mijjen kulturelle evtiedimmien jïh mijjen kulturelle aerpien gaavhtan, jïh ij goh unnemes vihkele seabradahkedigkiedimmien gaavhtan.
Læhkadihks tjaelijelohkeme lea lohkemegievlie gusnie mubpiejgujmie jïjtse jïh mubpiej teeksth veelelaakan låhka jïh dej bijjeli ussjedadta. Dagkeres lohkeme væljoem jïh skraejriem kreava, jïh edtja lïeredh tjaelemeprosessesne årrodh. Raaktan dïhte lij ojhte akte dejstie vihkielommes faktovrijstie ihke prosjekte edtji lyhkesidh.
Dejnie libie lyhkesamme. Jïh ij ajve voestes aejkien, men gulmh! Manne guarkeme dijjieh mah leah meatan orreme Čális fal-prosjektesne, hijven digkiedimmieh åtneme jïh dovne jïjtsh teekstigujmie jïh antologijine barkeme.
Mijjese aaj gieltege sjædta daelie gosse edtjebe prosjektem deelledh Saemien jïlleskuvlese mij prosjektine jåarhka jïh dam bieline sjïehtesje sov lohkemeïebnijste. SDR, SGS, Saemiedigkie jïh ij goh unnemes dah mah meatan orreme prosjektesne dam guhkiem vaajtelamme – edtja nuepie årrodh lohkemepoengh saemien tjaelijelohkemen åvteste åadtjodh, seammalaakan goh nöörjen lohkeminie mij joe gååvnese.
Manne aavodem vuejnedh guktie tjaelijelohkeme jïjtjemse evtede, jïh mov lea sjïere håhkoe almetjh abpe saemien gïeledajveste lohkemasse båetieh, guktie maehtebe jienebh åadtjodh mah voestenahkeste julevsaemien- jïh åarjelsaemiengïelesne tjaelieh.
Ikth vielie – jïjnjh læhkoeh gaajhkide dijjese mah Čális fal-prosjektem tjïrrehtamme. Mijjieh orre gïelh daarpesjibie jïh daarpesjibie orre tjaelijh evtiedidh. Saemiedigkieraerien bieleste maahtam jiehtedh gaajhkh mijjieh aavoedibie dijjen feelemem jïh evtiedimmiem goh tjaelijh dåeriedidh jïh nov sån aaj naakedem dijjen tjaalegijstie lohkedh båetijen aejkien. Manne gujht jaahkam dijjieh sïjhtede vihkele sjïdtedh goh faalehtæjjah saemien lidteratuvreste båetijen aejkien, men aaj vihkele sjïdtedh saemien seabradahkedigkiedimmesne.