Noerhtedajvepolitihke stoerre haestemh sjugnede aalkoeåålmegidie, nasjonaale åejvieladtjide jïh industrijeïedtjeadtjide aalkoeåålmegi eatnaminie jïh territorijinie.
Dïhte maahta effekth vedtedh mij ij leah buaratjommesasse aalkoeåålmegidie. Men seamma tïjjen nuepieh vadta almetjh vielie bearkan sjidtieh akten nænnoes jïh rïektes reeremen tjïrrh eatnemevierhtijste. Jielije saemien seabradahke lea vihkele premissedeallahtæjja aarvoesjugniedæmman jïh vierhtiereeremasse, aaj veartenevijries perspektijvesne. Tjuara dan åvteste noerhtedajvepolitihkem hammoedidh jïh tjïrrehtidh rååresjimmesne jïh laavenjostosne gaskem Saemiedigkiem, saemien reakta-aajhterh, saemien ïedtjeorganisasjovnh, åejvieladtjh jïh jielemeaktöörh.